Οι εισπράξεις του Δημοσίου την 31η Ιουλίου 2014 από το φόρο εισοδήματος και τον ενιαίο φόρο ακινήτων (ΕΝΦΙΑ) και η αποδοχή από την τρόικα της νέας εκτίμησης της κυβέρνησης για ρυθμό ανάπτυξης φέτος κοντά στο 1% θα καθορίσουν εν πολλοίς το βαθμό επιτυχίας του προϋπολογισμού του 2014, καθώς επίσης και τις πιθανότητες να γίνουν αποδεκτά από τους δανειστές αιτήματα για μειώσεις επιλεγμένων φόρων.
Η υλοποίηση του φετινού προϋπολογισμού κρίνεται συνολικά στο
β’ εξάμηνο του 2014, καθώς το υπουργείο Οικονομικών μετέθεσε τις πληρωμές των
βασικών φόρων στη συγκεκριμένη περίοδο, δοκιμάζοντας τις αντοχές των
οικογενειακών προϋπολογισμών και μία πιθανή υστέρηση των εισπράξεων έναντι των
προβλέψεων θα δημιουργήσει ένα αρνητικό περιβάλλον στις διαπραγματεύσεις με την
τρόικα.
Ταυτόχρονα, η επιτυχία ή η αποτυχία του φετινού
προϋπολογισμού κλείνει ή ανοίγει, αντίστοιχα, το κεφάλαιο των δημοσιονομικών
«κενών» της διετίας 2015-2016, που εάν αποδειχθούν υπαρκτά, οι δανειστές θα
πιέσουν για τη λήψη νέων μέτρων, ένα εκ των οποίων η συνέχιση της επιβολής της
ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης, που λήγει φέτος αλλά ζητείται η επέκτασή της.
Η εξέλιξη των δημοσιονομικών μεγεθών θα τεθούν επί τάπητος
στη νέα συνάντηση (ή συναντήσεις) που θα έχουν μέχρι την Τετάρτη οι επικεφαλής
της τρόικας με τον υπουργό Οικονομικών Γκίκα Χαρδούβελη, αλλά το κρίσιμο
ραντεβού είναι το φθινόπωρο, με τις οριστικές αποφάσεις να λαμβάνονται τον
Οκτώβριο, όταν θα υπάρχει πλήρης εικόνα για την εξέλιξη του φετινού
προϋπολογισμού, αλλά θα έχει ολοκληρωθεί και η αναθεώρηση των εθνικών
λογαριασμών από την Ελληνική Στατιστική Αρχή, με το υπουργείο Οικονομικών να
προσδοκά ότι θα αυξηθεί το ύψος του ΑΕΠ, εξέλιξη που θα επηρεάσει αντίστοιχα
δημοσιονομικό έλλειμμα και δημόσιο χρέος.
Σύμφωνα με κυβερνητικό στέλεχος, εκτός από την αναθεώρηση
του ύψους ΑΕΠ, νεότερες εκτιμήσεις αυξάνουν το ποσοστό μεταβολής του ΑΕΠ φέτος
αντί του αρχικού 0,6% σε επίπεδο κοντά στο 1%. Η εξέλιξη αυτή βελτιώνει τις
προβλέψεις για την εξέλιξη των φορολογικών εσόδων, τόσο για το 2014 όσο και για
τα επόμενα έτη, καθώς αντίστοιχα βελτιώνονται και οι εκτιμήσεις για την εξέλιξη
του ΑΕΠ στα επόμενα χρόνια.
Οι βελτιωμένες προβλέψεις για το ΑΕΠ οφείλονται στις
καλύτερες επιδόσεις του τουρισμού, της ναυτιλίας, στα σημάδια σταθεροποίησης
των λιανικών πωλήσεων και στην επιβράδυνση της πτώσης των επενδύσεων. Απομένει
ωστόσο να πειστούν και οι δανειστές για την αναπτυξιακή δυναμική της ελληνικής
οικονομίας, ώστε να την ενσωματώσουν στο μεσομακροπρόθεσμο δημοσιονομικό
σχεδιασμό.
Τα κρίσιμα μεγέθη του προϋπολογισμού
Στις 31 Ιουλίου λήγει η προθεσμία για την πληρωμή της πρώτης
δόσης του φόρου εισοδήματος 2014 και του ΕΝΦΙΑ. Από τα εκκαθαριστικά του φόρου
εισοδήματος φυσικών προσώπων (που περιλαμβάνουν φόρο εισοδήματος, υπόλοιπο
ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης και φόρο πολυτελούς διαβίωσης) το ΥΠΟΙΚ προσδοκά
να εισπράξει περί τα 4 δισ. ευρώ. Ηδη σε 5.170.000 εκκαθαριστικά που έχουν
εκδοθεί έχουν βεβαιωθεί φόροι ύψους 3 δισ. ευρώ και εκτιμάται ότι στις περίπου
600.000 δηλώσεις που απομένουν θα καταλογιστούν φόροι περίπου 1 δισ. ευρώ. Το
ΥΠΟΙΚ εκτιμά πως όσοι καθυστέρησαν να αποστείλουν τη δήλωση ανήκουν σε υψηλές
εισοδηματικές κατηγορίες και βαρύνονται με περισσότερο φόρο.
Επειδή ο φόρος εισοδήματος πληρώνεται σε τρεις διμηνιαίες
δόσεις, ο στόχος είναι στις 31 του τρέχοντος μηνός να καταβληθεί ποσό κοντά στο
1,3 δισ. ευρώ. Το υπόλοιπο ποσό πληρώνεται σε δύο δόσεις που ακολουθούν
Σεπτέμβριο και Νοέμβριο. Σε ό,τι αφορά τον ΕΝΦΙΑ, το ΥΠΟΙΚ έθεσε στόχο το ποσό
των 2,65 δισ. ευρώ, που θα πληρωθεί σε έξι μηνιαίες δόσεις. Στο πλαίσιο αυτό,
στο τέλος Ιουλίου προσδοκά να εισπράξει από την πρώτη δόση το ποσό των 380
εκατ. ευρώ.
Συνολικά, δηλαδή, από φόρο εισοδήματος και ΕΝΦΙΑ ο στόχος
του ΥΠΟΙΚ είναι η είσπραξη 1,7 δισ. ευρώ στις 31 Ιουλίου. Η ανταπόκριση των
φορολογουμένων θα αποτελέσει πρόκριμα και για τη συνέχεια, καθώς εάν μείνει
απλήρωτο μεγάλο τμήμα των φόρων, θα αποτελέσει καμπανάκι κινδύνου και για τις
επόμενες δόσεις. Σαφέστερο θα είναι το δείγμα των πληρωμών της 30ής
Σεπτεμβρίου, αλλά εάν η πρώτη ένδειξη είναι αρνητική, τότε το ΥΠΟΙΚ θα
υποχρεωθεί σε νέα ρύθμιση των ληξιπρόθεσμων χρεών προς το Δημόσιο, εν όψει του
κινδύνου περαιτέρω διόγκωσής τους.
H πίεση των δανειστών και τα χρηματοδοτικά «κενά»
Η κυβέρνηση θα εξασφαλίσει παράταση λήψης αποφάσεων μέχρι το
φθινόπωρο, όταν θα είναι σαφέστερη η εικόνα της εξέλιξης των βασικών μεγεθών
του προϋπολογισμού και οι προσεγγίσεις ή οι αστοχίες θα προσδιορίσουν και τα
δημοσιονομικά κενά της διετίας 2015 - 2016.
Για το 2015, οι δανειστές βλέπουν «κενό» ύψους 1,1% του ΑΕΠ
ή 2 δισ. ευρώ, ενώ η κυβέρνηση το υπολογίζει σε 911 εκατ. ευρώ. Για το 2016, οι
δανειστές διαπιστώνουν «κενά» ύψους 3,7 δισ. ευρώ, ενώ η κυβέρνηση υπολογίζει
το «κενό» σε 1,9 δισ. ευρώ. Η κυβέρνηση θα βρεθεί σε δύσκολη θέση γιατί θα
πρέπει να πείσει τους επικεφαλής της τρόικας πως θα επιτευχθούν οι στόχοι των
πρωτογενών πλεονασμάτων, χωρίς τη λήψη νέων μέτρων, ώστε να μην ανοίξει
εσωτερικά μέτωπα. Εναλλακτικά, οφείλει να διεκδικήσει με επιχειρήματα τη μείωση
των στόχων των πρωτογενών πλεονασμάτων, τα οποία είναι ανέφικτα χωρίς νέες
παρεμβάσεις σε έσοδα και δαπάνες.
Οπως αναφέρεται στην εβδομαδιαία επισκόπηση των οικονομικών
εξελίξεων της Eurobank, η επίτευξη των στόχων για το πρωτογενές πλεόνασμα των
επόμενων ετών, αν και δεν είναι ακατόρθωτη -έχουν υπάρξει ανάλογες περιπτώσεις
στην πρόσφατη δημοσιονομική ιστορία-, απαιτεί ορθή εφαρμογή των δράσεων τόσο
όσον αφορά τα έσοδα όσο και τα έξοδα του προϋπολογισμού. Ειδάλλως η κυβέρνηση,
μπροστά στο ενδεχόμενο νέας αποσταθεροποίησης στην πορεία του δημόσιου χρέους,
είναι πιθανό να αναγκαστεί να καταφύγει σε νέα οριζόντια δημοσιονομικά μέτρα,
ακόμη και αν αυτά περιγράφονται ως μη επιθυμητά στην τελευταία αναθεώρηση του
2ΠΣΕΟ. Σε αυτό το πλαίσιο, θεωρούμε ενθαρρυντικές τις δράσεις που ανακοίνωσε
στο πρόσφατο συνέδριο του Economist στην Αθήνα ο ΥΠΟΙΚ Γκ. Χαρδούβελης για την
ενίσχυση των εσόδων και που περιλαμβάνουν τη διασύνδεση των ταμειακών μηχανών
σε πραγματικό χρόνο με τις ΔΟΥ, τα μέτρα για την πάταξη του λαθρεμπορίου, την
καλύτερη στοχοθέτηση όσον αφορά την εισπραξιμότητα των φόρων, την ενίσχυση του
ανθρωπίνου δυναμικού που ασχολείται με φορολογικούς ελέγχους κ.λπ.
Ασφαλιστικά ταμεία
Εκτός από τα έσοδα, όπου ο κίνδυνος είναι η αδυναμία των
νοικοκυριών να ανταποκριθούν στους υψηλούς φόρους, κίνδυνοι υπάρχουν και στις
δαπάνες. Μια πηγή ανησυχίας για τον προϋπολογισμό στο σκέλος των δαπανών είναι
τα οικονομικά των ασφαλιστικών ταμείων. Μέχρι τώρα, δεν απεικονίζονται σε όλη
τους την έκταση, τουλάχιστον στα στοιχεία που δημοσιοποιούνται, τα πραγματικά
τους οικονομικά προβλήματα, επειδή απλά συνεχίζουν να μην πληρώνουν έγκαιρα τις
υποχρεώσεις τους προς τους προμηθευτές και τα νοσηλευτικά ιδρύματα. Το ίδιο
ισχύει και για τα νοσοκομεία. Στο τέλος Μαΐου, τα συνολικά ληξιπρόθεσμα χρέη
των Ταμείων προς τους ιδιώτες έφτασαν σε 2.946 εκατ. ευρώ, από 2.549 εκατ. ευρώ
το Δεκέμβριο του 2013, δηλαδή στο πεντάμηνο Ιανουαρίου - Μαΐου τα χρέη
αυξήθηκαν κατά 400 εκατ. ευρώ. Ολόκληρη η αύξηση οφείλεται βασικά στον ΕΟΠΥΥ, ο
οποίος στα τέλη Μαΐου έφτασε να οφείλει 1.957 εκατ. ευρώ, από 1.557 εκατ. ευρώ
το Δεκέμβριο του 2013.
Ταυτόχρονα υπάρχει και το πρόβλημα με τις μισθολογικές
αναπροσαρμογές που επιδίκασε στους ενστόλους το Συμβούλιο της Επικρατείας. Το
ελάχιστο δημοσιονομικό κόστος φτάνει σε 300 εκατ. ευρώ και το μέγιστο στο 1
δισ. ευρώ, ανάλογα με τη στάση που θα τηρήσει η κυβέρνηση και το βαθμό και την
ταχύτητα συμμόρφωσής της στην απόφαση του ΣτΕ. Φαίνεται να επιλέγεται ένα
ενδιάμεσο σενάριο, με κόστος 500 - 600 εκατ. ευρώ. Οποιο όμως και να είναι το κόστος, η τρόικα
έχει δεσμεύσει την κυβέρνηση πως θα πρέπει να καλυφθεί με άλλες παρεμβάσεις
είτε στα έσοδα είτε στις δαπάνες.
Πηγή: Ναυτεμπορική
