ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΧΑΡΔΑΒΕΛΛΑ: Τα τρυπάνια θα δείξουν τον πλούτο

Την ακριβή αξία των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στο Ιόνιο θα αποκαλύψουν τα έργα που ξεκινούν μετά την υπογραφή της συμφωνίας

 Του Κώστα Χαρδαβέλλα

Η μεγάλη περιπέτεια με το ελληνικό πετρέλαιο και το φυσικό αέριο που κρύβει στα σπλάχνα της η ελληνική γη ξεκίνησε την τετάρτη 14 Μαΐου, έπειτα από 50 χρόνια ένοχης σιωπής.

Οι πρώτες υπογραφές μεταξύ του ελληνικού Δημοσίου και των ανάδοχων κοινοπραξιών για την πραγματοποίηση ερευνών και την εκμετάλλευση υδρογονανθράκων σε Ιωάννινα, Πατραϊκό κόλπο και Κατάκολο μπήκαν σε ειδική τελετή στο υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής παρουσία του αντιπροέδρου της κυβέρνησης Ευάγγελου Βενιζέλου, των υπουργών Ενέργειας του Ηνωμένου Βασιλείου Έντουαρντ Ντέιβι και της Ελλάδας Γιάννη Μανιάτη, του πρέσβη του Καναδά Ρόμπερτ Πεκ, καθώς και εκπροσώπων των εταιρειών αναδόχων.

• Δείτε το βίντεο από την εκπομπή "Αποκαλύπτω" με τους Κώστα Χαρδαβέλλα και Χάρη Λαζαρόπουλο όπου πριν από δύο χρόνια ειπώθηκαν για πρώτη φορά αλήθειες που συγκλόνισαν την κοινή γνώμη.

Αν και ο αρχικός σχεδιασμός προέβλεπε την παρουσία του πρωθυπουργού, ο οποίος θα προχωρούσε σε πανηγυρικές δηλώσεις λίγα μόλις 24ωρα από την εκλογική αναμέτρηση της 18ης Μαΐου, τελικά ο Αντώνης Σαμαράς δεν παραβρέθηκε λόγω έκτακτων υποχρεώσεων.

Σημαντικά έσοδα

Οι εκτιμήσεις της κυβέρνησης για τα συγκεκριμένα κοιτάσματα κάνουν λόγο για αποθέματα 250 300 εκατ. βαρελιών, που με σημερινή μέση τιμή ανά βαρέλι τα 90 δολάρια συνεπάγονται έσοδα 15 20 δισ. δολ. σε βάθος 35ετίας για τα δημόσια ταμεία. Οι κοινοπραξίες που υπέγραψαν τις σχετικές συμβάσεις είναι οι εξής:

• Energean Oil and Gas - Trajan Oil and Cas στο Κατάκολο (όπου από το 1982 η ΔΕΠ-ΕΚΥ έχει εντοπίσει ένα κοίτασμα με εκτιμώμενα απολήψιμα αποθέματα 3-5 εκατ. βαρελιών).
• Ελληνικά Πετρέλαια - Edison - Petroceltic στον Πατραϊκό κόλπο με εκτιμώμενα απολήψιμα κοιτάσματα 200 εκατ. βαρελιών (σε μια περιοχή όπου η κοινοπραξία Triton ξεκίνησε έρευνες το 1996, αλλά δεν τις ολοκλήρωσε ποτέ).
• Energean Oil and Cas - Petra Petroleum στα Ιωάννινα με εκτιμώμενα απολήψιμα κοιτάσματα 100 εκατ. βαρελιών (σε ένα οικόπεδο όπου η Enterprise Oil πραγματοποίησε το 2001 γεώτρηση, αλλά την εγκατέλειψε λόγω τεχνικών προβλημάτων).

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι, ειδικά για την τελευταία περιοχή των Ιωαννίνων, εκφράζονται έντονες αντιρρήσεις από μερίδα επιστημόνων ως προς την εκτιμώμενη ποσότητα του πετρελαίου που υπάρχει.

Ο καθηγητής Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών Αβραάμ Ζεληλίδης υποστηρίζει ότι ο διαγωνισμός έγινε μόνο για 80 - 100 εκατ. βαρέλια, όταν η έκθεση της Enterprise Oil, που είχε τα δικαιώματα στον πρώτο κύκλο των παραχωρήσεων, μιλούσε για 1 δισ. απολήψιμα βαρέλια πετρελαίου: «Η περιοχή αυτή βρίσκεται στο βόρειο τμήμα της Ηπείρου το οποίο γειτνιάζει με τα πετρελαϊκά κοιτάσματα της Αλβανίας. Όταν εκεί έχουν πιστοποιηθεί απολήψιμα 5 δισ. βαρέλια πετρελαίου στο κοίτασμα Patos Maritza, και με δεδομένο ότι τα Ιωάννινα έχουν ίδιες γεωλογικές δομές και γεωλογική ιστορία, δεν αντιλαμβάνομαι πώς η ελληνική κυβέρνηση έκανε διαγωνισμό και υπέγραψε συμβάσεις μόνο για 100 εκατ. βαρέλια», αναρωτιέται ο Α. Ζεληλίδης.

Το επόμενο μεγάλο βήμα για την εκμετάλλευση των ελληνικών υδρογονανθράκων αφορά τις περιοχές του Ιονίου και νοτίως της Κρήτης όπου έγιναν το περασμένο καλοκαίρι οι σεισμικές έρευνες της νορβηγικής εταιρείας PCS.

Σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες, ξένοι εκπρόσωποι εταιρειών που επισκέφθηκαν το data-room της εταιρείας και μελέτησαν τα δεδομένα των ερευνών διαπίστωσαν ότι στο Ιόνιο τα ευρήματα αποτυπώνουν τεράστια και αξιόπιστα κοιτάσματα. Η θαλάσσια περιοχή βόρεια της Κέρκυρας καθώς και εκείνη προς Κεφαλονιά και Ιταλία, διαθέτουν κοιτάσματα μεγαλύτερα των προσδοκιών, και όπως χαρακτηριστικά μας σχολίασε ένας από τους εκπροσώπους εκεί θα παιχτεί το χοντρό παιχνίδι από παίκτες μεγάλου βεληνεκούς.

Η εικόνα δεν είναι το ίδιο καλή για την περιοχή νοτίως της Κρήτης υπό την έννοια ότι εκεί απαιτούνται περαιτέρω σεισμικές έρευνες. Αυτές που διενεργήθηκαν από τους Νορβηγούς είναι πολύ αραιές και δεν μας δίνουν τη δυνατότητα ακριβούς εκτίμησης. Επιπλέον διαπιστώνονται μεγάλες δυσκολίες στη μέτρηση έρευνα γεώτρηση λόγω της γεωλογικής δομής της περιοχής συνεπώς θα χρειαστούν επιπλέον σεισμικά δεδομένα, δηλώνει συνεργάτης της ξένης εταιρείας έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων και προσθέτει: «Με την εικόνα που μας δίνουν οι Νορβηγοί νοτίως της Κρήτης θεωρώ εξαιρετικά αμφίβολο και δύσκολο να ενδιαφερθούν κάποιες σοβαρές και αξιόπιστες εταιρείες για τα κοιτάσματα αυτά. Εκτιμώ ότι θα πρέπει να γίνουν περαιτέρω έρευνες και μάλιστα όσο το δυνατόν συντομότερα».

Κι ενώ στην Κρήτη θα χρειαστούν κατά πάσα πιθανότητα νέα σεισμικά δεδομένα και στο Ιόνιο η εικόνα είναι άκρως ενθαρρυντική, στη δυτική Ελλάδα η υπογραφή των συμβάσεων δημιουργεί ελπίδες για τη δημιουργία μιας νέας αγοράς εργασίας που θα συμβάλλει καθοριστικά στην ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας.

Τα ανάδοχα σχήματα δεσμεύονται για επενδύσεις στον τομέα της έρευνας ύψους 60 εκατ. ευρώ, οι οποίες ανάλογα με τα ευρήματα που θα προκύψουν μπορεί να φτάσουν τα 800 εκατ. ευρώ. Προς αυτή την κατεύθυνση ήταν και το μήνυμα του Ευ. Βενιζέλου κατά την τελετή υπογραφής των συμβάσεων, ο οποίος υποστήριξε ότι δημιουργούμε κοιτάσματα απασχόλησης από τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων, ενώ παράλληλα συνδέουμε τα έσοδα που θα έρθουν από την εξόρυξή τους με το ασφαλιστικό μας σύστημα.

Επιφυλάξεις

Είναι, όμως τόσο απλά τα πράγματα. Ο δρ. Κωνσταντίνος Νικολάου, ενεργειακός οικονομολόγος τέως διευθυντής των ΕΛΠΕ και τεχνικός σύμβουλος της εταιρείας Energean Oil (που συμμετέχει στις ανάδοχες κοινοπραξίες που κέρδισαν τις περιοχές των Ιωαννίνων και του Κατάκολου), εμφανίζεται ιδιαίτερα επιφυλακτικός.

Και αυτό γιατί η υπογραφή των συμβάσεων για έρευνες και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων δεν συνεπάγεται την άμεση έναρξη των εργασιών, καθώς η κυβέρνηση και ο αρμόδιος υπουργός Γ. Μανιάτης επιμένουν ότι πρέπει να κυρωθούν από το Κοινοβούλιο. Να σημειωθεί ότι κάτι τέτοιο δεν προβλέπεται από τη σχετική νομοθεσία, αλλά ούτε συμβαίνει σε οποιαδήποτε άλλη χώρα του κόσμου.

Δειλία του υπουργού που δεν θέλει να αναλάβει τις ευθύνες του ή εξασφάλιση της απόλυτης διαφάνειας , ρωτάμε τον δόκτωρα Νικολάου. Δειλία του συστήματος , απαντάει. Η οποία, όμως έχει τραγικές συνέπειες. Κοντά 40 χρόνια παλεύουμε με αυτήν την ιστορία. Στο Κατάκολο ξεκινήσαμε το 1977. Τρυπήσαμε 15 περιοχές και το 1981 επιβεβαιώσαμε την ύπαρξη κοιτασμάτων.

Από τότε γνωρίζουμε ότι εκεί υπάρχει πετρέλαιο και γκάζι από πάνω του. Ακολούθησε μία δεκαετία σιωπής και φτάσαμε στο 1995 και μετά στο 2011, με τους νόμους 2289/95 και 4001/11, οι οποίοι προβλέπουν την ανάθεση των ερευνών μέσω διαγωνισμών που χρειάζονται μόνο την υπουργική υπογραφή. Αυτή η τακτική όμως που στέλνει τις συμβάσεις στη Βουλή προς έγκριση, δημιουργεί νέες καθυστερήσεις με άγνωστο χρονικό ορίζοντα , μας λέει.

Αλλαγές και διορθώσεις

Θα μπορούσε πάντως να θεωρηθεί κίνηση διασφάλισης της διαφάνειας για μία υπόθεση που δεσμεύει το ελληνικό Δημόσιο σε βάθος πολλών δεκαετιών , επιμένουμε.

Μα είναι αυτονόητο ότι η Βουλή θα πρέπει να ενημερωθεί για τις συμβάσεις από την αρμόδια Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου του ΥΠΕΚΑ, να κάνει τις παρατηρήσεις της και εάν χρειαστεί, να γίνουν αλλαγές ή διορθώσεις στις συμφωνίες με τους αναδόχους. Αυτό θα μπορούσε να συμβεί σε ένα λογικό χρονικό πλαίσιο.

Η διαδικασία της έγκρισης από τη Βουλή φοβάμαι ότι θα χρειαστεί πολλούς μήνες ακόμη, για να μην πω χρόνια , απαντά ο δρ. Νικολάου και επισημαίνει: «Πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι όλες οι ξένες εταιρείες περιμένουν με μεγάλο ενδιαφέρον να δουν τι θα βγάλει το Κατάκολο, γιατί θεωρούν ότι η περιοχή αυτή σηματοδοτεί όλη τη δυτική Ελλάδα. Ακόμη και 1.000 βαρέλια την ημέρα να δώσει, αυτό αυτομάτως θα προσελκύσει το παγκόσμιο ενδιαφέρον. Πώς όμως να μάθουμε πόσο πετρέλαιο έχει το Κατάκολο όταν ο κ. Μανιάτης που εκ του νόμου μπορεί να υπογράψει, αποδεικνύεται επικίνδυνα ευθυνόφοβος και θέλει, λέει, να εγκρίνει τις συμβάσεις η Βουλή».

Κλείνοντας τη συζήτηση με τον δρα Κ. Νικολάου, ο οποίος είναι και μέλος του Φορέα Διαχείρισης Ορυκτού Πλούτου της Κύπρου, του ζητάμε να κάνει τη σύγκριση των όσων συμβαίνουν στην Ελλάδα, στον τομέα της αξιοποίησης των υδρογονανθράκων, με τα τεκταινόμενα στην Κύπρο.

Εδώ μιλάνε οι αριθμοί , μας λέει. Η κυπριακή κυβέρνηση χρειάστηκε 11 μήνες για να ολοκληρώσει τους σχετικούς διαγωνισμούς να κάνει τις αναθέσεις και να υπογράψει τις συμβάσεις. Και όλα αυτά από μία κρατική επιτροπή που προχώρησε σε ανάθεση 12 περιοχών με μία υπουργική υπογραφή .

Να σημειωθεί, πάντως ότι ακόμη και στην περίπτωση που οι συμβάσεις Ιωαννίνων, Κατάκολου και Πατραϊκού εγκριθούν αμέσως από την ελληνική Βουλή (όταν θα ξεκινήσει τις εργασίες της που διεκόπησαν λόγω ευρωεκλογών), τα χρονοδιαγράμματα εκτείνονται σε βάθος 6 - 12 χρόνων.

Οι προκαταρκτικές εργασίες για τις γεωτρήσεις μπορεί να απαιτήσουν έως και 12 μήνες και από τη στιγμή που θα ξεκινήσουν τα γεωτρύπανα, η πρώτη ερευνητική φάση θα διαρκέσει περίπου 3 χρόνια. Εφόσον τα αποτελέσματα είναι θετικά, τότε οι εργασίες θα πρέπει να ολοκληρωθούν:

• στα Ιωάννινα εντός 7 ετών,

• στο Κατάκολο εντός 2 ετών,

• στον Πατραϊκό εντός 8 ετών.