Άρθρο του Παναγιώτη Τριτάρη*Ένας μεγάλος γάλλος κοινωνιολόγος έλεγε ότι η πολιτική είναι κυρίως υπόθεση συμβολισμών. Και η θεωρία του δεν θα μπορούσε να έχει καλύτερη απόδειξη από την Ελλάδα του 2010. Ιδίως αν κρατούσε στα χέρια του το φύλλο της 22ας Ιουνίου της Καθημερινής, όπου στην πρώτη σελίδα φιγουράρει ο Τούρκος πρωθυπουργός ενώ ο αντίστοιχος(;) Έλληνας είναι χαμένος κάπου στις εσωτερικές σελίδες. Η επιλογή δεν θα μπορούσε να είναι πιο εύστοχη.
Ο Ερντογάν σε μία δυνατή, γεμάτη συμβολισμούς φωτογραφία, βρίσκεται καθισμένος επάνω σε ένα κανόνι με φόντο τα βουνά του Ιράκ, μαζί με τους στρατηγούς του και επιθεωρεί το μέτωπο με τους Κούρδους. Ο Ελληνας πρωθυπουργός είναι φωτογραφημένος σε κάποιο πεντάστερο ξενοδοχείο, με φόντο τους ουρανοξύστες της Νέας Υόρκης και συνομιλεί με την «τελειωμένη» και στην ίδια της την χώρα Σεγκολέν για τα προβλήματα του Σοσιαλισμού (του ποιού;) ανά τον κόσμο (ας μη συζητήσουμε πόσα καλόπαιδα βρίσκονται μέσα σ’ αυτή την Διεθνή και ποιόν σοσιαλισμό εννοούν γιατί θα βγει ο Μαρξ από τον τάφο του).
Θα πεις ότι εμείς δεν έχουμε κανόνια (τα δώσαμε στις βιζιτούδες για πάρτι) ούτε πόλεμο. Θα απαντήσω ότι η ουσία βρίσκεται στον συμβολισμό. Και δεν είναι μόνο ο Πρωθυπουργός που περί άλλων τυρβάζει όταν θα πρέπει να βρίσκεται στην πρώτη γραμμή και να δίνει το αζιμούθιο της νέας εποχής. Στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται όλοι. Ο αρχηγός της αντιπολίτευσης κυνηγάει μάγισσες στα τζάκια και στο ίδιο του το παρελθόν. Το ΚΚΕ και τα πρωτοπαλίκαρα του ΠΑΜΕ θέλουν να καταργήσουν το Σύνταγμα και να πάρουν πίσω το όνειδος της Βάρκιζας. Η «τι-είχες-Γιάννη-τι-είχα-πάντα» άλλη αριστερά ξαναγίνεται κομμάτια. Το πολιτικό μας σύστημα αντί να παράγει σύμβολα για τα χρόνια που έρχονται, χάνεται μέσα στις ιδεοληψίες του. Και στον μιζαδόρικο βούρκο που το ίδιο δημιούργησε.
Το ακόμα χειρότερο είναι ότι αυτό το πολιτικό σύστημα όχι μόνο δεν παράγει νέα σύμβολα, αλλά και αυτά που παρέχει πλέον στην ελληνική κοινωνία είναι αρνητικά. Με αρωγούς τα ΜΜΕ (Μέσα Μισής Ενημέρωσης), η κυβέρνηση έχει εξαπολύσει ένα κυνηγητό σε ότι κατακτήθηκε έναν αιώνα τώρα. Και δημιουργεί μια αίσθηση πανικού, ένα περιβάλλον κατάρρευσης των πάντων όπου κανείς δεν ξέρει από πού να κρατηθεί. Μα πάνω απ’ όλα δαιμονοποιεί την μέχρι πριν έξι μήνες κατάσταση του μέσου Έλληνα, που το μόνο που έκανε ήταν να απολαμβάνει τα αγαθά μιας ευημερίας στην οποία (καλώς ή κακώς) πίστεψε ότι μπορούσε να συμμετέχει. Ιδίως όταν του έλεγαν να μην ανησυχεί, «λεφτά υπάρχουν».
Το κόστος είναι πολύ πιο δραματικό από μία δημοσιονομική πτώχευση. Αυτή η εκστρατεία πτώχευσης του συλλογικού θυμικού, του ενιαίου «αύριο», θα αποδειχθεί πολύ πιο δύσκολη να ανατραπεί από μερικά νούμερα του ΑΕΠ και του Δημόσιου Ελλείμματος. Όταν ο συνταγματολόγος το επάγγελμα υπουργός Εργασίας, προωθεί βιαστικά με Προεδρικό Διάταγμα έναν νόμο που διαλύει βεβαιότητες και όνειρα μιας ολόκληρης ζωής (και βαθιά αντισυνταγματικό στην ουσία του, μην το ξεχνάμε), επιτρέψτε μου να πω ότι σε επίπεδο συμβολισμού η κίνησή του είναι αντίστοιχη με ένα Βατοπέδι: Το πολιτικό μας σύστημα έχει εκπέσει στο έσχατο σημείο. Και δεν υπάρχει τίποτε που να μπορεί να το αναστήσει. Γιατί πια δεν υπάρχει και καμία ιστορική ανάγκη να αναστηθεί.
Βλέπω ανθρώπους γύρω μου που ψάχνουν εναγωνίως για το νέο δρόμο, για μια χαραμάδα αισιοδοξίας. Δυστυχώς έχω την εντύπωση ότι όσες μικρές ομάδες αντίστασης και να στήσουμε, όσο και αν παλέψουμε σε πυρήνες καλής διάθεσης και δημιουργικότητας, αν δεν υπάρξει κεντρική διαχείριση των συμβόλων μιας νέας εποχής δεν θα μπορέσουμε να ξεπεράσουμε αυτή την κατάσταση. Ο τρόπος που διαμορφώσαμε τη δημοκρατία μας (ή ότι τέλος πάντων ονομάζουμε πλέον δημοκρατία) δεν επιτρέπει τις από «την βάση» ανατροπές. Ούτε βεβαίως οι γελοιότητες τύπου www.opengov.gr (εκτός αν η σημασία είναι κυριολεκτική, μπάτε σκύλοι, τρόϊκες και λοιποί και κυβερνήστε) είναι σε θέση να κάνουν τον πολίτη να ακουστεί.
Ο κρότος της νέας εποχής δεν είναι από τις μολότοφ και τις σπασμένες βιτρίνες. Αλλά είναι αυτός που ήταν πάντα: ο ορυμαγδός της Ιστορίας που θα παρασύρει όλα αυτά τα πολιτικά αθύρματα του 21ου αιώνα.
Ας την βοηθήσουμε όσο μπορούμε να το κάνει μια ώρα αρχύτερα.
__________________________________________________________________________________
*Ο Παναγιώτης Τριτάρης είναι δημοσιογράφος - διευθυντής σύνταξης σε περιοδικά.
Δείτε σχετικά:
- http://paliakokkinia.blogspot.com/2010/06/to.html
"Το ΔΝΤ και η Α-πολίτευση" του Παναγιώτη Τριτάρη
-
