Δευτέρα 1 Νοεμβρίου 2010

Στην κορφή του Ιδαίου Άντρου, ο ποιητής της Αρχαιολογίας

Ο διεθνούς φήμης επιστήμονας Γιάννης Σακελλαράκης, ο τελευταίος μεγάλος αρχαιολόγος της γενιάς του έχασε τη μάχη για τη ζωή


Μια μεγάλη μορφή της Αρχαιολογίας, ο Γιάννης Σακελλαράκης, πέθανε σε ηλικία 74 ετών, ύστερα από μια λεβέντικη αλλά άνιση μάχη με τον καρκίνο. Ο θάνατος τον βρήκε στο σπίτι του και η κηδεία έγινε σε στενό οικογενειακό κύκλο. Αλλά είναι βέβαιον ότι εκείνος θα ήθελε να βρίσκεται τώρα ψηλά στον Ψηλορείτη, στην τελευταία ανασκαφή του, στη Ζώμινθο. Γιατί εκεί μπορούσε, όπως έλεγε, να ζει τη μινωική γαλήνη των βουνών.

Ο Γιάννης Σακελλαράκης.
Όπως έγραψε η κ. Μαρία Θέρμου στο "ΒΗΜΑ", δεν ήταν Κρητικός ο Γιάννης Σακελλαράκης, αλλά έγινε- άλλωστε διετέλεσε για αρκετά χρόνια διευθυντής του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηρακλείου- και οι άνθρωποι στην Κρήτη δικό τους τον ένιωθαν.

Του έγραφαν μαντινάδες, τον περίμεναν όχι μόνο κάθε καλοκαίρι για την ανασκαφή αλλά και σε κάθε τους σημαντική στιγμή, είτε εκλογές- είχε γίνει επίτιμος δημότης Ανωγείων και Αρχανών- είτε συνέδρια, γάμους και χαρές.

Ο τελευταίος από τους μεγάλους αρχαιολόγους της γενιάς του - δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι τον συνέδεε στενή φιλία με τον μεγαλύτερό του Μανώλη Ανδρόνικο, ο Γιάννης Σακελλαράκης ήταν ένας επιστήμονας διεθνούς ακτινοβολίας, προσωπικότητα με μεγάλο έρεισμα, αναγνωρισμένος και στο εξωτερικό ως ο υπ’ αριθμόν 1 γνώστης της Μινωικής Αρχαιολογίας.

Υπήρξε ο αρχαιολόγος που ανέσκαψε στην Κρήτη το Ιδαίο Άντρο, το σπουδαιότερο λατρευτικό ιερό της Μινωικής εποχής σε υψόμετρο 1.500 μ., τη σπηλιά δηλαδή όπου γεννήθηκε ο Δίας, φέρνοντας στο φως ευρήματα μοναδικής σημασίας και ποιότητας. Και στα Ανεμόσπηλια, ένα μικρό ιερό κορυφής, εντόπισε μια ανθρωποθυσία, ανακάλυψη που έγινε διεθνώς γνωστή- αν και στην Ελλάδα τον αντιμετώπισαν με επιθετικότητα. Ήταν επίσης εκείνος που έφερε στο φως το μινωικό ανάκτορο των Αρχανών στην Κρήτη και που ανέσκαψε ένα ακόμη σπουδαίο ιερό κορυφής, στα Κύθηρα.

Ο Γιάννης Σακελλαράκης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1936. Αποφοίτησε από το τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και έκανε το διδακτορικό του στο Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης, όπου και δίδαξε ως καθηγητής.

Αυτός και η πιστή σύντροφός του, η Πειραιώτισσα αρχαιολόγος Έφη Σαπουνά-Σακελλαράκη, εργάστηκαν μαζί στην ανασκαφή και συχνά στις δημοσιεύσεις. Εργαζόταν μανιωδώς ως πριν από περίπου έναν μήνα, για να προφθάσει να ολοκληρώσει το τελευταίο έργο του με βάση την αρχή ότι ο αρχαιολόγος υποχρεούται να μελετά και να δημοσιεύει ό,τι φέρνει στο φως. Παρήγαγε άλλωστε σπουδαίο επιστημονικό συγγραφικό έργο, με αμέτρητες δημοσιεύσεις αλλά και βιβλία για το ευρύτερο κοινό- σε έναν λόγο ποιητικό και φιλοσοφικό, που γοητεύει. Και εκείνος έτσι ήταν. Με βαθιά γνώση της ανθρώπινης φύσης και της μοίρας του επί Γης, σταθερός στις αξίες της ηθικής και της αξιοπρέπειας, με μια παλιού καιρού ευγένεια και γοητεία.
Ο Γιάννης Σακελλαράκης μαζί με τη σύντροφό του,
επίσης αρχαιολόγο, Έφη Σαπουνά - Σακελλαράκη,
στην τελευταία αρχαιολογική ανασκαφή του,
στη Ζώμινθο της Κρήτης (Φωτό: Eti Bonn-Muller).

«Οραματίζομαι μια Αρχαιολογία που δεν θα είναι καταστρεπτική, διότι και εγώ νιώθω καταστροφέας. Αυτό ελπίζω για τους μελλοντικούς. Να έχουν καθαρότερη συνείδηση από τη δική μου» έλεγε.

Τιμήθηκε, μεταξύ άλλων, με τον χρυσό σταυρό του Τάγματος της Τιμής της Ελληνικής Δημοκρατίας, ενώ βραβεύθηκε από την Ακαδημία Αθηνών και με το χρυσό μετάλλιο του Πανεπιστημίου Κρήτης.

Το περασμένο καλοκαίρι ο Γιάννης Σακελλαράκης ανέβηκε για τελευταία φορά στη Ζώμινθο.

«Εδώ είμαι καλύτερα. Αν αφήσω κάτι στην Αρχαιολογία, αυτό θα είναι η διάσταση των βουνών» είχε εκμυστρευτεί στη δημοσιογράφο κ. Θέρμου στην τελευταία συνομιλία τους.

Σύντομο βιογραφικό
Ο Γιάννης Σακελλαράκης υπήρξε διδάκτωρ του Πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης και μέλος της ελληνικής αρχαιολογικής υπηρεσίας από το 1963. Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1936. Πήρε πτυχίο από το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Υπηρέτησε σε πολλά μέρη της Ελλάδας, στην Κρήτη, στο Μουσείο Ηρακλείου, αρχικά ως επιμελητής (1963-1968) κι αργότερα ως διευθυντής του (1980-1987) και στην Αθήνα ως επιμελητής και έφορος των Προϊστορικών Συλλόγων (1970-1980) και υποδιευθυντής (1987-1994) του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου.
Δίδαξε στα Πανεπιστήμια Αθηνών, Αμβούργου και Χαϊδελβέργης και δημοσίευσε πολλά βιβλία και άρθρα, κυρίως για τους πρώιμους πολιτισμούς του Αιγαίου. Έδωσε πολλές δεκάδες διαλέξεις σ' όλο τον κόσμο και έλαβε μέρος σε πλήθος συνέδρια και συμπόσια. Υπήρξε μέλος πολλών ελληνικών και ξένων επιστημονικών σωματείων.

Δείτε σχετικά:

http://www.archaeology.org/interactive/zominthos/meet-the-team/ - Αφιέρωμα της διαδικτυακής έκδοσης "Archaelogy's Interactive Dig" στην αρχαιολογική ανασκαφή της Ζώμινθου