Οι εξαιρέσεις ελληνικών προϊόντων από το ρωσικό εμπάργκο κρίνονται εξαιρετικά δύσκολες, σημειώνουν διπλωματικές πηγές και εκτιμούν πως σε διμερές επίπεδο είναι ελάχιστα αυτά που μπορούν να γίνουν, καθώς οι κινήσεις εντάσσονται σε ευρωπαϊκό πλαίσιο.
Η ελληνική κυβέρνηση βρίσκεται σε ανοικτή γραμμή με την
ρωσική πρεσβεία στην Αθήνα, προκειμένου να ασκηθούν πιέσεις, ώστε να πληγούν το
λιγότερο δυνατόν οι έλληνες παραγωγοί από το εμπάργκο που επέβαλε η Μόσχα στις
εισαγωγές διατροφικών προϊόντων απαντώντας στις κυρώσεις για την ουκρανική
κρίση.
Ωστόσο, διπλωματικές πηγές σημειώνουν ότι το να γίνουν
εξαιρέσεις σε ελληνικά προϊόντα είναι εξαιρετικά δύσκολο, και νομικά και
πολιτικά.
Μάλιστα, οι ιδιες πηγές παραδέχονται πως οι προσδοκίες είναι
χαμηλές.
Η εξειδικευμένη λίστα ανά κράτος και ανά προϊόν ίσως
δημοσιευθεί αύριο, ίσως όμως η δημοσίευσή της αναβληθεί επ' αόριστον και τελικά
ισχύσει η πρώτη γενική λίστα που δημοσιοποιήθηκε χθες, Πέμπτη.
Σε διμερές επίπεδο, σημειώνουν από το υπουργείο Εξωτερικών,
είναι ελάχιστα αυτά που μπορούν να γίνουν, καθώς οι κινήσεις εντάσσονται στο
ευρωπαϊκό πλαίσιο.
Εντονη ανησυχία στον αγροτικό κόσμο
Με κομμένη την ανάσα παρακολουθεί ο αγροτικός κόσμος τις
εξελίξεις σχετικά με το ρωσικό εμπάργκο στις εισαγωγές ευρωπαϊκών αγροτικών
προϊόντων. Μιλούν για σοβαρό πλήγμα καθώς η ρωσική αγορά απορροφά εξαιρετικά
σημαντικές ποσότητες ελληνικών προϊόντων και φωτίζουν τις παράπλευρες απώλειες
πχ ζημίες σε εταιρείες συσκευασίας, μεταφοράς κτλ.
Προειδοποιούν ότι οι ανταγωνιστές από χώρες εκτός ΕΕ ήδη
προσπαθούν να ωφεληθούν από την κατάσταση και εναποθέτουν τις ελπίδες τους στις
διαπραγματεύσεις σε διπλωματικό επίπεδο μεταξύ Αθήνας-Μόσχας.
Όπως επισημαίνουν εκπρόσωποι των παραγωγών στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ήδη
«πάγωσαν», εξαιτίας του διατάγματος Πούτιν, οι φορτώσεις νωπών φρούτων από την
Ημαθία και την Πέλλα, με προορισμό τη Ρωσία, με αποτέλεσμα χιλιάδες τόνοι
ροδάκινων να μένουν στα ψυγεία των συνεταιρισμών, οι τιμές πώλησης να
ακολουθούν πορεία ελεύθερης πτώσης και οι παραγωγοί να είναι σε απόγνωση.
Το διάταγμα του Ρώσου Προέδρου προβλέπει την «απαγόρευση ή
περιορισμό για έναν χρόνο» των εισαγωγών αγροδιατροφικών προϊόντων από χώρες
που επιβάλλουν οικονομικές κυρώσεις στη Ρωσική Ομοσπονδία, εξαιτίας των
γεγονότων στην Κριμαία.
Αν και η σύσκεψη για το θέμα στο υπουργείο Εξωτερικών έληξε
με μηνύματα συγκρατημένης αισιοδοξίας, ότι τα ελληνικά αγροδιατροφικά προϊόντα
θα πέσουν στα «μαλακά», οι ανησυχίες στον αγροτικό κόσμο εντείνονται.
Πάντως το γεγονός ότι δεν υπάρχει οργανωμένη εμπορική
συμφωνία μεταξύ της ΕΕ συνολικά και της Ρωσικής Ομοσπονδίας, αλλά μόνο διμερείς
συμφωνίες με τα κράτη-μέλη, αφήνει κάποια περιθώρια αισιοδοξίας για την Ελλάδα,
εάν τελεσφορήσουν οι σχετικές διαπραγματεύσεις.
Παραγωγικοί φορείς και αγρότες ανέφεραν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι η
κυβέρνηση δεν πρέπει να εφησυχάσει στιγμή, καθώς εάν το ρωσικό εμπάργκο
ισχύσει, η επίπτωση στο ελληνικό ΑΕΠ θα είναι καταστροφική.
Οι ανταγωνιστές χτύπησαν ήδη
Εντωμεταξύ, εν αναμονή των εξελίξεων, στη Μόσχα βρίσκονται
ήδη αντιπροσωπείες παραγωγών χωρών εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, προκειμένου να
συζητήσουν με τη ρωσική κυβέρνηση την αναπλήρωση των ποσοτήτων φρούτων, που δεν
θα εισάγονται πια από τα κράτη-μέλη της Ένωσης, κάτι που σημαίνει ότι υπάρχει
κίνδυνος οριστικής απώλειας της ρωσικής αγοράς.
Όπως αναφέρουν εξαγωγείς και παραγωγοί, αν τελικά το
εμπάργκο ισχύσει, οι Βρυξέλλες θα πρέπει οπωσδήποτε να καταβάλλουν αποζημιώσεις
στους πληγέντες.
Ημαθία: Στα ψυγεία χιλιάδες τόνοι φρούτων
«Ήδη, η εξαγωγή φρούτων προς τη Ρωσία ουσιαστικά σταμάτησε.
Κανένας εισαγωγέας ή εξαγωγέας δεν φορτώνει, γιατί δεν γνωρίζουν ποια θα είναι
η εξέλιξη. Οι Ρώσοι δεν ακυρώνουν τις συμφωνίες, απλά δεν φορτώνουν, γιατί αν
το εμπάργκο ισχύσει, θα χρειαστεί τα φορτηγά να επιστρέψουν.»
» Μόνο στην Ημαθία, αυτή τη στιγμή υπάρχουν 8000-9000 τόνοι
ροδάκινων στα ψυγεία των μεγάλων συνεταιριστικών ομάδων, μεγάλο μέρος των
οποίων -πάνω από 50%- έχουν ως προορισμό τη Ρωσία» εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο
πρόεδρος της Κοινοπραξίας Συνεταιρισμών Ομάδων Παραγωγών Ημαθίας Χρήστος
Γιαννακάκης.
Όπως λέει, ενδεχόμενο εμπάργκο θα δώσει στους παραγωγούς τη
χαριστική βολή, σε μια χρονιά που εξελίχθηκε ούτως ή άλλως καταστροφικά, εξαιτίας
του χαλαζιού, των έντονων βροχοπτώσεων, της υπερπαραγωγής ροδάκινων σε
ευρωπαϊκό επίπεδο αλλά και της υποτίμησης του ρουβλίου και της ουκρανικής
γρίβνας.
Το πρόβλημα δεν αφορά μόνο τα νωπά ροδάκινα: το 60% της
παραγωγής συμπυκνωμένου χυμού της Ημαθίας κατευθύνεται στη Ρωσία, ενώ τον
Οκτώβριο ξεκινά και η συγκομιδή ακτινιδίων, το 53% των οποίων κατευθύνθηκε το
2012 στη ρωσική αγορά.
Πέλλα: Φόβοι για οριστική διάλυση των Ομάδων Παραγωγών
Αντίστοιχη είναι η κατάσταση και στην Πέλλα, όπου έχουν
επίσης ακυρωθεί πολλές φορτώσεις για Ρωσία και οι τιμές έχουν «πέσει στα
τάρταρα, με το νεκταρίνι να έχει υποχωρήσει στα 0,08 ευρώ/κιλό και τον χυμό στο
0,06, όταν το κόστος παραγωγής είναι 0,18 ευρώ» δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος
της Οργάνωσης Παραγωγών Πέλλας "Μέγας Αλέξανδρος", Στράτος Αυγουστής.
Το ρωσικό εμπάργκο αποτελεί, όπως λέει, άμεση απειλή και για
την ίδια την ύπαρξη των ομάδων παραγωγών στην περιοχή: «Οι ομάδες παραγωγών
στον νομό μας, προκειμένου να διατηρήσουν τη μορφή τους ως τέτοιες, πρέπει να
καλύπτουν συγκεκριμένες προϋποθέσεις, δηλαδή να έχουν τουλάχιστον 300 μέλη και
τζίρο 3 εκατ. ευρώ. Αλλά άντε να κάνεις τζίρο 3 εκατ. με τιμές 0,06 και 0,08
ευρώ το κιλό. Όπως πάνε τα πράγματα, καμία ομάδα δεν πρόκειται να επιβιώσει
στην Πέλλα» υποστηρίζει.
Αντιπροσωπείες τριών χωρών διεκδικούν ήδη το κομμάτι της
«πίτας» που χάνει η ΕΕ
Δεν είναι, όμως, μόνο η άμεση απώλεια των εσόδων από τις
εξαγωγές, που προβληματίζει τους μεταποιητές νωπών φρούτων, αλλά και το
ενδεχόμενο της οριστικής απώλειας της ρωσικής αγοράς, από εξαγωγείς άλλων
χωρών.
«Γνωρίζουμε ότι σήμερα και αύριο θα βρίσκονται στη Ρωσία
αντιπροσωπείες από Αργεντινή, Χιλή και Τουρκία, οι οποίες θα επιδιώξουν να
αναπληρώσουν με δικές τους εξαγωγές τα ευρωπαϊκά προϊόντα στα οποία θα
επιβληθεί εμπάργκο» αποκαλύπτει ο κ. Αποστόλου.
Σήμερα, περίπου το 50% των εξαγωγών νωπών φρούτων από την
Ημαθία, την Πέλλα και την Πιερία κατευθύνεται στη Ρωσία και δεν μπορούμε να
αλλάξουμε από τη μία στιγμή στην άλλη εξαγωγικό προορισμό για να αναπληρώσουμε
την απώλεια αυτή, λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Ημαθίας, Νίκος
Ουσουλτζόγλου, προειδοποιώντας ότι αν το εμπάργκο ισχύσει, η ζημιά για τους
παραγωγούς και την οικονομία θα είναι μεγάλη, οπότε η ΕΕ θα πρέπει οπωσδήποτε
να καταβάλει αποζημιώσεις.
Βιομήχανοι: Πλήγμα και για χιλιάδες εταιρείες «δορυφόρους»
Την πεποίθηση ότι η Ελλάδα δεν θα έχει τελικά τις
επιπτώσεις, που αρχικά φοβόταν ότι θα επιφέρει το εμπάργκο στα αγροδιατροφικά
προϊόντα, εξέφρασε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος του Συνδέσμου Βιομηχανιών Β. Ελλάδος
(ΣΒΒΕ), Αθανάσιος Σαββάκης, καθώς οι διαπραγματεύσεις της ελληνικής κυβέρνησης
με τη ρωσική πλευρά «βρίσκονται σε καλό δρόμο» και μάλλον θα βρεθεί λύση.
«Εάν ωστόσο δεν πετύχουμε κάποια θετική εξέλιξη στο κομμάτι
του αγροδιατροφικού τομέα, η απώλεια για το ΑΕΠ θα είναι πολλαπλάσια από την
αξία των ελληνικών εξαγωγών του κλάδου, γιατί στον συγκεκριμένο χώρο υπάρχουν
πολλές εταιρείες-δορυφόροι: εταιρείες μεταφορών και συσκευασίας, διαλογητήρια,
ενέργεια/καύσιμα κτλ» εξηγεί ο κ. Σαββάκης.
Εξαγωγείς: Όχι «όλα τα αβγά στο ίδιο καλάθι»
Η Ελλάδα πρέπει να δημιουργήσει μεσοπρόθεσμα γραμμές άμυνας
απέναντι σε τέτοιες καταστάσεις, π.χ. επιδιώκοντας να μην έχει μονομερή ή πολύ
ισχυρή εξάρτηση από μία αγορά-πελάτη σε συγκεκριμένα προϊόντα, δηλώνει στο
ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος του Συνδέσμου Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος (ΣΕΒΕ), δρ Κυριάκος
Λουφάκης.
«Η εξάρτησή μας από τη ρωσική αγορά σε αυτό τον κλάδο είναι
πολύ μεγάλη και πρέπει να βρούμε τρόπο να τη μειώσουμε και να
επαναπροσανατολίσουμε τις εξαγωγές μας και σε άλλες αγορές, π.χ., σε αγορές
ανεπτυγμένες, που υπογράφουν συμβόλαια ήδη από τον χειμώνα, ώστε να ξέρουμε και
εγκαίρως τι μας γίνεται» διευκρινίζει ο δρ Λουφάκης και προσθέτει:
«Για να γίνει αυτό πράξη, απαιτείται διαφορετική δομή, κόπος
και ρευστότητα. Και βέβαια απαιτείται η συμπαράσταση του ελληνικού κράτους, όχι
μόνο σε οικονομικούς όρους, αλλά και με ευρύτερη στήριξη για να μην υπάρχει η
μονομερής προσήλωση στην αγορά της Ρωσίας, πχ, με την έγκαιρη υπογραφή
διακρατικών συμφωνιών για εξαγωγές σε νέες δυναμικές αγορές».
Το πρώτο στάδιο άμυνας, όμως, είναι -όπως προσθέτει- η
«δυνατή» διαπραγμάτευση με τη Ρωσία.
Η γούνα παράπλευρο θύμα;
Μπορεί το εμπάργκο στα αγροδιατροφικά προϊόντα να επηρεάσει
και τις εξαγωγές άλλων κλάδων προς τη Ρωσία, όπως για παράδειγμα αυτόν της
γούνας, δημιουργώντας στη ρωσική αγορά μια αρνητική προδιάθεση για εισαγωγές
από χώρες της ΕΕ; ρωτήθηκε ο πρόεδρος του Συνδέσμου Γουνοποιών Καστοριάς,
Ηρακλής Καλλισθένης.
«Είμαι σίγουρος ότι αυτό θα συμβεί, επηρεάζοντας αρνητικά
την ψυχολογία των Ρώσων υποψήφιων αγοραστών και θα είναι καταστροφικό, γιατί ο
κλάδος έχει ήδη χάσει μεγάλες πωλήσεις. Περιοχές που μέχρι πριν από λίγα χρόνια
πουλούσαν 150-200 'κομμάτια' την ημέρα, πλέον πουλάνε μόλις 50.»
» Οι εύποροι Ρώσοι τουρίστες που κάποτε έρχονταν στην Ελλάδα
όχι αποκλειστικά για τουρισμό, αλλά και για να αγοράσουν γούνες, έχουν μειωθεί
σε αριθμό πάρα πολύ και τη θέση τους πήραν φτωχότεροι, που ζητούν να κάνουμε
φθηνότερα τα ήδη φθηνά. Τα καταστήματα πια δεν πουλάνε και το εμπάργκο φοβάμαι
ότι θα επιδεινώσει την κατάσταση» υπογραμμίζει.
Κανονικά οι ελληνικές εξαγωγές κομπόστας και χυμών στη Ρωσία
Εφησυχασμένοι είναι οι έλληνες παραγωγοί κομπόστας και
χυμών, οι οποίοι εξάγουν τα προϊόντα τους στη ρωσική αγορά, καθώς, όπως
διευκρινίζουν, τα συγκεκριμένα προϊόντα εξαιρούνται από τη λίστα εκείνων, που
έθεσε σε εμπάργκο η ρωσική κυβέρνηση.
Ειδικότερα, όπως σημειώνει στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων
ο πρόεδρος της Ένωσης Κονσερβοποιών Ελλάδος, Κ.Αποστόλου, ο κωδικός 0811, που
συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο των ελληνικών προϊόντων («Καρποί και φρούτα,
που έχουν ή όχι υποστεί θερμική επεξεργασία σε βραστό νερό ή ατμό, κατεψυγμένα,
με ή χωρίς προσθήκη ζάχαρης ή άλλων γλυκαντικών»), τα οποία αποκλείονται για
έναν χρόνο από τη ρωσική αγορά, αντιστοιχεί σε καρπούς και φρούτα νωπά,
κατεψυγμένα, αφυδατωμένα και όχι σε κομπόστες και χυμούς, με κωδικούς 2008 και
2007 αντίστοιχα.
Στη γλώσσα των αριθμών
Σύμφωνα με τη Eurostat, οι εξαγωγές ελληνικών νωπών
οπωροκηπευτικών στη Ρωσία έφτασαν πέρυσι σε αξία τα 108 εκατ. ευρώ (12,8% των
συνολικών ελληνικών εξαγωγών του κλάδου στον κόσμο) και σε όγκο τους 140.000
τόνους.
Εξ αυτών, 122.000 τόνοι «έφυγαν» απευθείας από Ελλάδα, ενώ
περίπου 20.000 τόνοι προήλθαν από προωθήσεις από τη Λιθουανία, τη Μολδαβία και
άλλες χώρες. Επίσης, κατά το τελευταίο έτος, το 41% των συνολικών εξαγωγών
νωπού ροδάκινου κατευθύνθηκε στην αγορά της Ρωσίας.
Το Βήμα
