Βενιζέλος εναντίον Παπανδρέου και Παπανδρέου εναντίον Βενιζέλου

 Το χρονικό μιας ταραχώδους σχέσης
που έχει σημαδέψει το ΠΑΣΟΚ

Του Γιώργου Λακόπουλου

Αν υπάρχει Θεός της πολιτικής, μάλλον είχε κέφια και έκανε την πλάκα του όταν έριχνε στο ίδιο κόμμα δύο τόσο διαφορετικά πρόσωπα, όπως είναι ο Γιώργος Παπανδρέου και ο Βαγγέλης Βενιζέλος. Και αν υπάρχει εκπρόσωπός του επί της Γης, αυτός σίγουρα είναι ο Κώστας Σημίτης που συνέχισε την πλάκα και δεν επέτρεψε να συγκρουστούν κανονικά και στην ώρα τους: το 2004 για τη διαδοχή του.  Πολλά πράγματα στο ΠΑΣΟΚ και ενδεχομένως στη χώρα θα ήταν διαφορετικά.

Έτσι όπως εξελίχθηκαν τα πράγματα όμως, από δυο ξένοι στο ίδιο κόμμα που ήταν το 2007 (όταν αναμετρήθηκαν τελικά για την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ) σήμερα είναι δυο ξένοι χωρίς κόμμα (και η αναζωπύρωση της έντασης μεταξύ τους γίνεται σχεδόν στο κενό).

Ο πόλεμος ανάμεσα στους δύο άνδρες άρχισε από την πρώτη στιγμή που βρέθηκαν στην ίδια κομματική στέγη. Το 1989 ο Γ. Παπανδρέου έχει κατά νου να διαδεχθεί τον πατέρα του, αλλά κανείς δεν θα στοιχημάτιζε ούτε μια δεκάρα σ' αυτό. Υπήρχαν τόσοι άλλοι που περίμεναν τη σειρά τους. Παρ' όλα αυτά είδε με άσχημο μάτι τον ευτραφή συνταγματολόγο από τη Θεσσαλονίκη που συνέδραμε στην αντιμετώπιση των κατηγοριών κατά του Ανδρέα Παπανδρέου χωρίς να έχει ώς τότε ιδιαίτερους δεσμούς με το ΠΑΣΟΚ και τα γεγονότα που τελικά όρισαν την πορεία του. Και από την αρχή κινήθηκαν σε διαφορετική γραμμή.

Την περίοδο 1988 - 1989 ο Γ. Παπανδρέου συνιστούσε στον πατέρα του να τα παρατήσει για να προστατεύσει την υγεία του ενώ αντίθετα ο Βενιζέλος, ως νομικός παραστάτης που προστάτευε την πολιτική του υπόληψη, διευκόλυνε την παραμονή του. Την περίοδο 1990 - 1993, όταν ο Βενιζέλος αναδείκνυε στο πανελλήνιο το ρητορικό του χάρισμα υπέρ του ΠΑΣΟΚ, ο Γιώργος παρακολουθούσε σεμινάρια σε αμερικανικά think tanks. Και όταν το 1993 η επαναφορά του ΠΑΣΟΚ βρήκε τον Βενιζέλο πανίσχυρο πορτ παρόλ του Ανδρέα Παπανδρέου, ο γιος του περιορίστηκε στη θέση του υφυπουργού Εξωτερικών, με αρμοδιότητα τον απόδημο Ελληνισμό.

Από εκείνη την περίοδο η σχέση τους δηλαδή, η μη σχέση τους έγινε βιτριολική και έτσι παρέμεινε. Όταν τον είχα δικηγόρο στο υπουργείο Παιδείας έχανε όλες τις δίκες εξομολογήθηκε μερικά χρόνια αργότερα ο Γ. Παπανδρέου σε συνεργάτες του, καθώς άρχιζαν οι μεταξύ τους αψιμαχίες για τη μετά Σημίτη εποχή. Ας ασκήσει το κληρονομικό του δικαίωμα να τελειώνουμε έλεγε ο Βαγγέλης Βενιζέλος όταν η διαδοχή κρίθηκε χωρίς αγώνα.

Ακόμη και όταν ο Παπανδρέου έγινε πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, ο Βενιζέλος τον αντιμετώπιζε αφ' υψηλού και με χιούμορ: Χαιρετώ τον αθάνατο έλεγε στον μακαρίτη πλέον Γιώργο Κατσιφάρα, επειδή είχε δηλώσει ζω για να δω τον Γιώργο πρωθυπουργό. Το 2005 συζητούσαν τη δήλωση που θα έκανε ο Γ. Παπανδρέου για κάποιο θέμα και ο Βενιζέλος του είπε πρέπει να πεις αυτά, αλλά επειδή δεν μπορείς, πες τα όπως νομίζεις . Και στο Εκτελεστικό Γραφείο του ΠΑΣΟΚ έλεγε στη Μαρία Δαμανάκη να του πεις ότι δεν συζητάω με υπαλλήλους του, λόγω της συνήθειας του Γ. Παπανδρέου να στέλνει συνεργάτες του στις συνεδριάσεις.

Αλλά και ο Γιώργος δεν έχανε την ευκαιρία να απολαμβάνει οτιδήποτε μείωνε τον Βενιζέλο. Στο ΠΑΣΟΚ έχουν να λένε πόσο χάρηκε τη δήλωση του Νίκου Κοτζιά το 2007 θέλουμε να έχει η Ελλάδα πρωθυπουργό βλαχοδήμαρχο . Ένας συνεργάτης του έλεγε ότι κάποτε άκουσε τον Ανδρέα Παπανδρέου να σχολιάζει ότι ο Βενιζέλος βουτάει το μυαλό στη γλώσσα του.

Έως το 1996 οι πορείες τους δεν διασταυρώνονται. Ο Γ. Παπανδρέου μετακινήθηκε στο υπουργείο Παιδείας το 1994 και τον Σεπτέμβριο του 19% ορίστηκε από τον Κ Σημίτη αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών, θέση διόλου ευχάριστη με υπουργό τον θ. Πάγκαλο, ως τον Φεβρουάριο του 1999, που τον αντικατέστησε λόγω των εξελίξεων που προκάλεσε η υπόθεση Οτσαλάν.

Μετά τον Ανδρέα Παπανδρέου ο Βαγγέλης Βενιζέλος κινήθηκε μάλλον ουδέτερα, με αποτέλεσμα να περιθωριοποιηθεί σε δευτερεύοντα χαρτοφυλάκια: υπουργός Δικαιοσύνης και Πολιτισμού ενώ για ένα διάστημα βρέθηκε και εκτός κυβέρνησης. Το άστρο του έδειχνε να σβήνει, ενώ αντίθετα ο Γ. Παπανδρέου από τη στιγμή που έγινε το αφεντικό στο νεοκλασικό κτίριο απέναντι από τη Βουλή απογειώνεται και λειτουργεί σαν... πρωθυπουργός Εξωτερικών!

Διά του Κ. Σημίτη ο Παπανδρέου οργάνωσε την επίθεση για την ηγεσία που προετοίμαζε από καιρό, προσφέροντας στήριξη στον αντίπαλο του πατέρα του να τον διαδεχθεί. Πρώτα παρασκηνιακά, στην Κοινοβουλευτική Ομάδα που τον ανέδειξε πρωθυπουργό τον Ιανουάριο του 1996 με μια μικρή ομάδα που τον ακολουθούσε τότε. Εν συνεχεία ευθέως στο Συνέδριο που ανέδειξε πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ το καλοκαίρι του ίδιου έτους. Εκεί ο Βενιζέλος κινήθηκε στη γραμμή των περισσότερων μεγαλοπασόκων: υπέρ της διαρχίας που ευνοούσε τον Άκη Τσοχατζόπουλο και κατατάχθηκε στους χαμένους.

Πρόεδρος τον ΠΑΣΟΚ ελέω Σημίτη

Σταδιακά ο .Γ. Παπανδρέου έχοντας πλησιάσει τους εκσυγχρονιστές φιλοδοξεί να γίνει εκφραστής τους, χωρίς όμως να αποκοπεί από το παλαιό ΠΑΣΟΚ. Ο Βενιζέλος εκδηλώνει τη βούλησή του να διεκδικήσει την ηγεσία, αλλά δεν έχει κομματικό έδαφος να πατήσει, ούτε υπάρχει ομάδα γύρω του και κινείται στηριζόμενος κυρίως στον δημόσιο λόγο του που υπερτερεί συντριπτικά του Παπανδρέου.

Το καλοκαίρι του 2003 η οργάνωση της απολογιστικής συνεδρίασης της ελληνικής προεδρίας στη Χαλκιδική δεν έχει κεντρικό σταρ τον Πρωθυπουργό Κ. Σημίτη, αλλά τον υπουργό Εξωτερικών Γ. Παπανδρέου. Άλλωστε υπάρχουν φήμες ότι ο Σημίτης θα αποχωρήσει και όλοι προετοιμάζονται για τη συνήθη σύγκρουση του συνεδρίου της διαδοχής του. Για την οποία δεν υπάρχουν ακόμη υποψήφιοι, αλλά όλοι γνωρίζουν ότι ανάμεσά τους θα είναι και ο Γ. Παπανδρέου και ο Βενιζέλος.

Τελικά η μάχη για τη διαδοχή κρίθηκε χωρίς να δοθεί. Ένα ταξίδι που έκαναν στις ΗΠΑ ο Κ. Σημίτης με τον Γ. Παπανδρέου ο ένας ως προεδρεύων της Ευρώπης και ο άλλος ως υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας φαίνεται να έκρινε τη διαδοχή στο ΠΑΣΟΚ.

Πήγαν με μια σακούλα στην οποία είχαν ένα δείγμα του ευρώ και τα αναμνηστικά των επί θύραις ελληνικών Ολυμπιακών Αγώνων για τον νεότερο Μπους και γύρισαν με μια μεταξύ τους συμφωνία.

Ο Χάρης Παμπούκης εκ μέρους του Παπανδρέου και ο Νίκος Θέμελης από την πλευρά του Σημίτη με τον Mιχ. Χρυσοχοΐδη, που είχε εκπαραθυρώσει τον συνήθη διαχειριστή αυτών των καταστάσεων Κ. Λαλιώτη και είχε γίνει γραμματέας του ΠΑΣΟΚ συζητούσαν επί τρεις μήνες τις λεπτομέρειες. Την ανακοίνωση έκανε ο Γ. Παπανδρέου ένα βράδυ σης αρχές Ιανουαρίου του 2004, εξερχόμενος από το διαμέρισμα του Κ. Σημίτη στην οδό Αναγνωστοπούλου. Ο τότε Πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης λόγω των δημοσκοπήσεων που έφεραν τον Παπανδρέου πιθανό να κερδίσει τις εκλογές, όπως απολογήθηκε, κάλεσε στο σπίτι του τον Γιώργο Παπανδρέου και του έδωσε το δακτυλίδι του ΠΑΣΟΚ το οποίο πάντως, κατά την εξήγηση του Νίκου Παπανδρέου, ήταν θολό.

Ο Βενιζέλος βρέθηκε τότε με την πλάτη στον τοίχο. Έκανε μια δήλωση για τον εμφανώς αντικαταστατικό τρόπο της διαδοχής, αλλά στο θριαμβευτικό κλίμα που δημιουργεί το σύστημα Παπανδρέου δεν δίνει συνέχεια.

Παρακολουθεί την αλλαγή σκυτάλης βλοσυρός και μετά την ήττα του Γ. Παπανδρέου από τον Κ. Καραμανλή απλώς περιμένει. Όταν ο Παπανδρέου χάνει και τις ευρωεκλογές του 2004 με 10 μονάδες διαφορά, η ένταση μεταξύ τους κλιμακώνεται και τα επόμενα δύο χρόνια βρίσκονται διαρκώς στα χαρακώματα, με τον Βενιζέλο να ειρωνεύεται περισσότερο παρά να αντιπαρατίθεται πολιτικά στον Παπανδρέου.

Πάω στο κάθε νύχτα πολίτης τού είπε ένα βράδυ, όταν αποχώρησε από μια συνεδρίαση για να παραστεί σε μια τηλεοπτική εκπομπή, χλευάζοντας την οργάνωση Κάθε μέρα πολίτης που έστηνε δίπλα στο ΠΑΣΟΚ εκείνη την περίοδο ο Παπανδρέου. Στο επιτελείο του τελευταίου μελετούσαν διαρκώς τις συνέπειες που θα είχε μια διαγραφή Βενιζέλου, η οποία ήλθε πολύ κοντά στο να πραγματοποιηθεί δύο ή τρεις φορές.

Η απροσδόκητη εμφάνιση στο Ζάππειο

Δεν διεγράφη, αλλά ο Παπανδρέου παραπαίει και όταν χάνει και τις δημοτικές εκλογές του 2006, όλα δείχνουν ότι τελειώνει στις επόμενες βουλευτικές εκλογές, στις οποίες διαγράφεται από νωρίς η νέα ήττα από τον Καραμανλή όπως και έγινε. Κανείς πλέον στο ΠΑΣΟΚ δεν θέλει αρχηγό κόμματος με τέσσερις ήττες σε τρία χρόνια και θεωρούν ότι ο Βενιζέλος θα προκύψει ως φυσικό φαινόμενο, θα είναι τυχερή η Ελλάδα αν την κυβερνήσει ο Βενιζέλος δηλώνει ο μέντοράς του Δημήτρης Τσάτσος.

Το σύστημα Παπανδρέου δείχνει ανίσχυρο να τον αντιμετωπίσει και το βράδυ της εκλογικής ήττας το ερώτημα είναι αν ο Γιώργος θα πρέπει να υποβάλει την παραίτηση του αμέσως. Ωστόσο μέσα του ο Παπανδρέου και η οικογένειά του το είχε αποκλείσει. Η πίεση για να παραμείνει που δέχθηκε από πρόσωπα όπως ο Κοτζιάς, ο Παμπούκης και η Ρεγγίνα Βάρτζελη, που τον είδε τελευταία εκείνο το βράδυ, ήταν περιττή. Ωστόσο αυτό επιδεινώνει τη θέση του γιατί όλα ήταν εις βάρος του.

Και ξαφνικά συνέβη το απροσδόκητο. Οι θρηνούντες οπαδοί του ΠΑΣΟΚ βλέπουν στην τηλεόραση τον Βενιζέλο, επικεφαλής πομπής, να οδεύει προς το Ζάππειο για να ανακοινώσει την υποψηφιότητά του. Δεν μας άφησε ούτε να τον κλάψουμε έλεγε στέλεχος του ΠΑΣΟΚ. Το σκηνικό έμοιαζε με αυτοαναγόρευση σε αρχηγό της δημοκρατικής παράταξης , όπως είπε μερικές ημέρες αργότερα, ύστερα από το ατυχές περιστατικό με τον καφέ που του έριξε κάποιος αλαφροΐσκιωτος.

Πρωτοστατούντος του Νίκου Κοτζιά και άλλων, οι παπανδρεϊκοί αρπάζουν την ευκαιρία και ο Παπανδρέου δηλώνει ότι μένει για να διορθώσει τα λάθη του. Στο επιτελείο Βενιζέλου μειδιούν και οι πρώτες νικηφόρες δημοσκοπήσεις τους αποκοιμίζουν. Αλλά η πλευρά Παπανδρέου ξεσηκώνει ζώντες και τεθνεώτες και κηρύσσει πανστρατιά για να μην πέσει το ΠΑΣΟΚ σε ξένα χέρια.

Ο ένας μετά τον άλλον οι παλαιοί συνεργάτες τού Ανδρέα Παπανδρέου τοποθετούνται υπέρ του Γιώργου και μαζί τους ιστορικά στελέχη του ΠΑΣΟΚ όπως ο Κ Λαλιώτης, ο Στέφ. Τζουμάκας, η Βάσω Παπανδρέου με τον Σημίτη μόνο αιωρούμενο υπέρ του Βενιζέλου. Οι βενιζελικοί με τον Ανδρέα Λοβέρδο στην εμπροσθοφυλακή και τον Γιάννη Δατσέρη αβοήθητο στα επικοινωνιακά αποδείχθηκαν απροετοίμαστοι. Άφησαν τον Παπανδρέου να μετατρέψει σε έδρα του τη Χαρ. Τρικούπη και περιορίστηκαν σε γιουρούσια, ενώ η υποψηφιότητα σφήνα του Κ Σκανδαλίδη τους μπερδεύει περισσότερο.

Ο Παπανδρέου έχοντας στο μεταξύ εκλεγεί πρόεδρος της παρακμάζουσας Σοσιαλιστικής Διεθνούς αποδεικνύεται περισσότερο πολιτικός από τον αντίπαλό του. Παίζει τα χαρτιά τού ονόματος και της σύγκρουσης με τα συμφέροντα , ενώ ο Βενιζέλος πότε απολογείται και πότε προβάλλει αυτάρεσκα την προσωπική του ανωτερότητα, προτάσσοντας ότι μόνο εγώ μπορώ να νικήσω τον Καραμανλή ή αν ζούσε ο Ανδρέας Παπανδρέου εμένα θα προτιμούσε.

Έτσι έδωσε ο ίδιος στον αντίπαλό του το σκοινί για να τον κρεμάσει. Στις 11 Νοεμβρίου 2007 ο δεύτερος κατά σειράν Παπανδρέου επιβεβαίωσε τη θέση του στο ΠΑΣΟΚ, ενώ ο Βενιζέλος από την επομένη βρέθηκε στο έλεος του. Προτάσσοντας ότι οι εκλογές του 2007 χάθηκαν επειδή ο ίδιος ανέχθηκε την αμφισβήτησή του, ο Παπανδρέου αρχίζει την προετοιμασία για νέο συνέδριο και δεν τοποθετεί στα όργανα που διορίζει ούτε έναν από τους φίλους του Βενιζέλου, ο οποίος όμως δεν αντιδρά. Στον κύκλο των υποστηρικτών του συζητείται πλέον η ιδέα για αποχώρηση από το ΠΑΣΟΚ.

Περίπου 25 βουλευτές ήταν παρόντες στην πρώτη συζήτηση του θέματος στο σπίτι της Ελένης Κούρκουλα, στον περιφερειακό του Λυκαβηττού στις αρχές του 2008. Αλλά τις επόμενες ημέρες ήταν λιγότεροι από δέκα όσοι δήλωναν καθαρά ότι θα τον ακολουθήσουν και το εγχείρημα εγκαταλείφθηκε. Οι πιο σοβαροί υποστηρικτές του όπως ο Αλέκος Παπαδόπουλος, απογοητεύονται και αποχωρούν. Τότε αποφασίστηκε η σύσταση ενός φορέα σαν τον παλαιό ΟΠΕΚ του Σημίτη, με την ονομασία Ρεύμα Ιδεών με προοπτική να εξελιχθεί σε εσωκομματική τάση.

Αλλά ο Παπανδρέου δεν είναι ανυπεράσπιστος. Με εμπροσθοφυλακή τον αποτελεσματικό Γιάννη Ραγκούση τον οποίο έχει ξεσηκώσει μόλις το περασμένο καλοκαίρι από την Πάρο για να τον κάνει πορτ παρόλ του κόμματος προειδοποιεί ότι θα το θεωρήσει διασπαστική κίνηση. Η ένταση κλιμακώνεται και στα μέσα Φεβρουαρίου του 2008 ο Βενιζέλος αποφασίζει να επισκεφθεί τον Γ. Παπανδρέου για να ξεκαθαρίσει το θέμα. Στο γραφείο του Ανδρέα Λοβέρδου οι επιτελείς του περιμένουν το σύνθημα της επίθεσης.

Το τετ α τετ της έντασης

Οι δύο άνδρες κλείστηκαν μόνοι στο γραφείο του έκτου ορόφου της Χαριλάου Τρικούπη και δεν έμαθε ποτέ κανείς τι ειπώθηκε μεταξύ τους. Κάποιοι λένε ότι ακούστηκαν φωνές εκατέρωθεν και κυκλοφόρησαν φήμες για αμοιβαίες απειλές και βαρείς προσωπικούς χαρακτηρισμούς. 

Το μόνο βέβαιο είναι ότι ο Βενιζέλος εξερχόμενος ζήτησε από τους δικούς του να μην προχωρήσουν στο Ρεύμα Ιδεών. Και η πρώτη κουβέντα που είπε όταν πήγε στο γραφείο του Λοβέρδου ήταν: Μου μίλησε άσχημα . Σύμφωνα με μια πληροφορία, μάλιστα, του τηλεφώνησε εκεί μπροστά στους άλλους ο Γ. Παπανδρέου άγνωστο για ποιον λόγο. Από εκείνη τη στιγμή, πάντως, το ΠΑΣΟΚ αρχίζει να είναι κανονικά το κόμμα του Γιώργου.

Στο συνέδριο που επακολούθησε οι παπανδρεϊκοί επικράτησαν κατά κράτος και ο Ραγκούσης έγινε γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής, εξέλιξη στην οποία ο Παπανδρέου οφείλει κατά μεγάλο μέρος και την επικράτηση του στις εκλογές του 2009. Ύστερα από τις λανθασμένες κινήσεις που έκανε ο Αλέξης Τσίπρας στα Δεκεμβριανά του 2008 και την άσχημη τροπή που πήραν τα πράγματα για την κυβέρνηση Καραμανλή, άρχισε να διαφαίνεται για πρώτη φόρα το ενδεχόμενο κυβέρνησης Παπανδρέου, κάτι που σιγουρεύτηκε όταν κέρδισε τις ευρωεκλογές του 2009.

Σε αυτό το διάστημα ο Βενιζέλος, βγαίνοντας από την κατάσταση της αδρανούς αναμονής της προ του 2007 περιόδου, υιοθετεί τη στρατηγική της αποδοχής των παπανδρεϊκών πειραματισμών που φτάνουν μετά το 2009 μέχρι την προβολή... επιμορφωτικών βίντεο στις συνεδριάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου. Στρογγυλεύει τον λόγο του απέναντι στον Γ. Παπανδρέου και αφήνει να περάσει ατουφέκιστη ακόμη και η διαγραφή του Κ. Σημίτη από την KO του ΠΑΣΟΚ που αποφάσισε με κάποιο πρόσχημα ο Παπανδρέου.

Το αποτέλεσμα ήταν να απολέσει το ΠΑΣΟΚ τον διπολικό χαρακτήρα που είχε από την ίδρυσή του στα εσωτερικά. Ο Γ. Παπανδρέου ήταν ο πρώτος και μόνος πρόεδρος χωρίς εσωκομματική αντιπολίτευση, αφού ο βασικός αντίπαλος του έμοιαζε να μην έχει πυξίδα.

Μετά τον εκλογικό θρίαμβο του 2009 ο Βενιζέλος αρκέσθηκε στο υπουργείο Εθνικής Άμυνας, χωρίς ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα εσωκομματικά. Οι επαφές του με τον νεοπαπανδρεϊσμό περνούν περισσότερο από τον Παμπούκη, δεν μετέχει σε κανένα από τα κέντρα των αποφάσεων και ο Παπανδρέου τον αγνοεί συστηματικά. Ακόμη και η ιδέα του να ζητηθεί η ψήφος 180 βουλευτών για την έγκριση του πρώτου Μνημονίου ήταν σαν να μην έγινε και ο Βενιζέλος δεν την κατέθεσε ποτέ επισήμως σε κυβερνητικό όργανο, παρότι θα έβρισκε συμμαχίες. Σηφουνάκης, Ρέππας, Καστανίδης, Ξενογιαννακοπούλου αλλά και ο Παμπούκης έδειχναν να την αποδέχονται. Αλλά ο εμπνευστής της ιδέας δεν διακινδύνευσε μια αναμέτρηση με τον Παπανδρέου εκείνη τη στιγμή.

Ανακωχή υπέρ της πατρίδος

Η διαχείριση του Μνημονίου ως το τέλος του 2010 γίνεται με προσωπικούς φίλους του Πρωθυπουργού (από τους οποίους μόνο ο ευπρεπής Παύλος Γερουλάνος υπάρχει ακόμη στο ΠΑΣΟΚ) στα καίρια πόστα και τον Βενιζέλο να σνομπάρει την τρόικα στο υπουργείο του. Αλλά από την άνοιξη του 2011 όταν οι Ευρωπαίοι αρχίζουν να αμφιβάλλουν αν μπορούν να συνεννοηθούν με τον Παπανδρέου, ακούγονται οι πρώτοι τριγμοί για τον Γιώργο Παπακωνσταντίνου και στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ δημιουργείται ρεύμα μετακίνησης Βενιζέλου στο υπουργείο Οικονομικών.

Τον Ιούνιο του 2011 που έχει αρχίσει να αντιλαμβάνεται ότι δεν μπορεί να σηκώσει το φορτίο το οποίο ο ίδιος φόρτωσε στη χώρα, μόνο όταν αποτυγχάνει να το μοιραστεί με τον Αντώνη Σαμαρά αποδέχεται τη λύση Βενιζέλου. Του δίνει το υπουργείο Οικονομικών με δώρο την αντιπροεδρία της κυβέρνησης δίπλα στον Θ. Πάγκαλο κάτι που εσωκομματικά ερμηνεύθηκε τότε ως οριστική παύση των εχθροπραξιών μεταξύ τους.

Ο Βενιζέλος το δέχθηκε σαν επιστράτευσή του υπέρ πατρίδος και έλεγε ότι αρνήθηκε να βάλει τα προσόντα του στον τόκο. Οι σχέσεις τους δείχνουν να εξομαλύνονται. Οι χειρισμοί του Βενιζέλου τον Σεπτέμβριο του 2011, που οδήγησαν σε αποχώρηση την τρόικα, καλύφθηκαν από τον Παπανδρέου ενώ και ο Βενιζέλος καλύπτει τις αδυναμίες του Πρωθυπουργού. Αλλά στην πολιτική το χούι φεύγει τελευταίο.

Επακολούθησε μια δραματική περίοδος στην οποία τα πράγματα κρίνονται πίσω από κλειστές πόρτες ή σε απόρρητες τηλεδιασκέψεις με τη Μέρκελ και τους λοιπούς Ευρωπαίους. Ο Βενιζέλος βρίσκεται μονίμως δίπλα στον Παπανδρέου, αλλά όχι τόσο ώστε να γνωρίζει τις σκέψεις του σε κάθε θέμα. 

Έτσι, ύστερα από μια ψυχρολουσία που δέχθηκε όταν άκουσε τη Μέρκελ να επικρίνει τον Πρωθυπουργό γιατί ο υπουργός του ήλθε να συζητήσουμε χωρίς να έχει ούτε ένα χαρτί μπροστά του, βρέθηκε ενώπιον της τελικής πράξης του δράματος στις Κάννες, τον Νοέμβριο του 2012. Στο περιθώριο της Διάσκεψης του G20 ο Πρωθυπουργός με τον υπουργό Οικονομικών δίπλα του και έχοντας ήδη ανακοινώσει στη συνεδρίαση της KO του ΠΑΣΟΚ την ιδέα του δημοψηφίσματος, σχεδόν ήλθε στα χέρια με τον Σαρκοζί και τη Μέρκελ που θεωρούσαν ότι η επιλογή δυναμιτίζει την απόφαση της 27ης Οκτωβρίου για το κούρεμα του ελληνικού χρέους και βγήκε τσαλακωμένος.

Υπάρχει κάποια ασάφεια για τη στάση του Βενιζέλου επί του θέματος του δημοψηφίσματος, καθώς η πρώτη αντίδρασή του ήταν να υποστηρίξει την ιδέα. Αλλά τελικά είναι αυτός που μόλις επέστρεψαν, χαράματα, από τις Κάννες ανέλαβε να δηλώσει ότι: δημοψήφισμα τέλος. Το έκανε αυτοβούλως και αντί του Παπανδρέου ώστε να μην τιναχθούν τα πάντα στον αέρα μόλις άνοιγαν οι τράπεζες θα εξηγήσει αργότερα.

Αυτή η δήλωση θα ενταχθεί στη συνολική ερμηνεία της υπονόμευσης που του προσάπτουν ευθέως οι παπανδρεϊκοί και όχι μόνο. Ο Θ. Πάγκαλος, για παράδειγμα, χωρίς δυσκολία δηλώνει ότι αν δεν έφευγε ο Παπανδρέου θα τον έριχναν οι βουλευτές του Βενιζέλου.

Ο ισχυρισμός δεν ευσταθεί καθώς από τους περίπου 30 που αντιδρούσαν, παραιτούμενοι από τη Βουλή ή από την KO, μόνο τέσσερις είχαν ψηφίσει τον Βενιζέλο το 2007. Αποδεικνύει όμως ότι το αληθινό πρόβλημα που οδήγησε τα πράγματα στην ιδέα του δημοψηφίσματος και στις Κάννες ήταν η αδυναμία του Παπανδρέου να επιβάλει στους βουλευτές του ΠΑΣΟΚ την απόφαση για το κούρεμα και το δεύτερο Μνημόνιο που είχε πανηγυρίσει προηγουμένως.

Η βελούδινη διαδοχή

Με την απομάκρυνση Παπανδρέου από την πρωθυπουργία, ο Βενιζέλος δεν τον πιέζει για συνέδριο αμέσως μετά τη λήξη της θητείας του τον Νοέμβριο του 2011. θα υπάρξουν πολλοί δισταγμοί εκατέρωθεν και τελικά η αλλαγή σκυτάλης θα γίνει βελούδινα τον Μάρτιο του 2012, με τον πρώην Πρωθυπουργό να διευκολύνει σιωπηλά την προσπάθεια Βενιζέλου να μην υπάρχει κανείς υποψήφιος απέναντι του. 

Αν αυτό ήταν μια νέα προσπάθεια συμβιβασμού, κατέρρευσε υπό το βάρος του εκλογικού αποτελέσματος του 2012. Το χαμηλότερο ποσοστό στην ιστορία του ΠΑΣΟΚ αποδίδεται από τους βενιζελικούς στη διάλυση του κόμματος επί των ημερών του Παπανδρέου και από τους παπανδρεϊκοΰς στην ανεπάρκεια του Βενιζέλου.

Όταν μετά τις εκλογές ο Παπανδρέου έδειξε ότι προτιμά τη διεθνή κυκλοφορία από την εσωτερική καθημερινότητα, ο Βενιζέλος δεν αρνήθηκε να συνεχίσει το ΠΑΣΟΚ τη χρηματοδότηση των ταξιδιών του και της Σοσιαλιστικής Διεθνούς, από λεφτά που δεν είχε, ενώ πήγαν μαζί κι ένα ταξίδι στις Βρυξέλλες για τις αναγκαίες γνωριμίες. Εξερχόμενοι στο αεροδρόμιο του Ζάβεντεμ έδειχναν σαν δυο συνεταίροι που ταξιδεύουν για δουλειές. Επιπλέον, στις συνεννοήσεις που έκανε ο Βενιζέλος με τον Αντώνη Σαμαρά για την κυβέρνηση συνεργασίας αξιώνει να ξεχαστεί η πρόταση της ΝΔ για τη μία και μόνη Εξεταστική Επιτροπή.

Λίγο αργότερα όμως ολοκληρώθηκε ο έλεγχος από ανεξάρτητους φορείς στο άδειο ταμείο του ΠΑΣΟΚ που ζήτησε ο Βενιζέλος και η εχθρότητα ανάμεσα στους δύο άνδρες επέστρεψε. Συναντήθηκαν δυο φορές, γι' αυτό το θέμα, αλλά δεν είναι γνωστό τι είπαν. Τη μια εκδόθηκαν ανακοινώσεις που επιχειρούσαν να ρίξουν τους τόνους και την άλλη διέρρευσε ότι συζήτησαν για την... εξωτερική πολιτική.

Στο τελευταίο συνέδριο του ΠΑΣΟΚ ο Παπανδρέου έκανε επίδειξη δύναμης, εμφανιζόμενος τη δεύτερη ημέρα εν μέσω χειροκροτητών. Ο Βενιζέλος δεν αντέδρασε και στη συνέχεια τον κάλεσε μαζί με τον Σημίτη στην 39η επέτειο από την ίδρυση του ΠΑΣΟΚ. Το γεγονός ότι δεν πήγε δεν άλλαξε και πολύ τα πράγματα. Διάφορες αντιηγετικές ομάδες που θεωρούνται υποκινούμενες από τον Παπανδρέου (παρότι αυτός επιμένει ότι ουδείς τον εκπροσωπεί ) γύρισαν τον χρόνο πολύ πίσω στις μεταξύ τους σχέσεις. 

Η Ελιά ήταν απλώς η ευκαιρία που τους στέλνει στα μαρμαρένια αλώνια για τον τελικό γύρο.

Πηγή: Τα Νέα