Τραγωδία ή κωμωδία;
Σάτιρα, ερωτική ιστορία ή μια φάρσα των Θεών;
Το πιο παράξενο έργο του Ευριπίδη σε μια ανατρεπτική παράσταση γεμάτη χιούμορ, σασπένς και ελληνικές μελωδίες, τραγουδισμένες από 10μελή χορό!
Σκηνοθεσία: Θοδωρής Αθερίδης
Μετάφραση - Μετεγγραφή: Μαριαλένα Κωτσάκη
Σκηνικά - Κοστούμια: Μανόλης Παντελιδάκης
Μουσική: Γιώργης Χριστοδούλου
Χορογραφία: Μάρθα Κλουκίνα
Φωτισμοί: Λευτέρης Παυλόπουλος
Στίχοι: Μίνως Θεοχάρης
Μουσική διδασκαλία: Αλέξιος Πρίφτης
Λίγα λόγια για το έργο:
Ο Τρωικός Πόλεμος έχει πια τελειώσει κι ο Μενέλαος γυρίζει στην πατρίδα μαζί με την Ελένη…
Όμως αυτή που άρπαξε από τα μαλλιά στην Τροία και νομίζει για γυναίκα του δεν είναι η Ελένη αλλά το είδωλό της.
Γιατί η πραγματική Ελένη δεν πήγε ποτέ στην Τροία. Και πού είναι;
Στην Αίγυπτο υπό την προστασία του βασιλιά Πρωτέα και περιμένει τον άντρα της να έρθει να την πάρει για να γυρίσουν μαζί στη Σπάρτη.
Στο μεταξύ, ο Πρωτέας πεθαίνει και ο γιος του Θεοκλύμενος που παίρνει την εξουσία, θέλει να την κάνει γυναίκα του.
Τότε, τον Μενέλαο ―που θαλασσοδέρνεται πολύ καιρό για να φτάσει στη Σπάρτη― οι άνεμοι τον σπρώχνουν ναυαγό στην Αίγυπτο.
Εκεί ξαναβρίσκει επιτέλους την Ελένη του.
Όμως, τα βάσανά τους δεν τελειώνουν εδώ.
Πώς θα ξεγελάσουν τον Θεοκλύμενο για να μπορέσουν να το σκάσουν για τη Σπάρτη;
Πώς θα βρουν καράβι;
Τι θα κάνει η αδελφή του Θεοκλύμενου, μάντισσα Θεονόη που βλέπει και καταλαβαίνει τα πάντα;
Θα τους βοηθήσει ή θα τους προδώσει;
Και τι γίνεται όταν η Ελένη ξεχνά τα λόγια της;
Οι κοπέλες του χορού θα βοηθήσουν ή θα της αρπάξουν το ρόλο;…
Παίζουν οι ηθοποιοί:
Θοδωρής Αθερίδης Μενέλαος
Σμαράγδα Καρύδη Ελένη
Γιάννης Βούρος Θεοκλύμενος
Γιώργος Καπουτζίδης Θεονόη
Ανδρέας Νάτσιος Τεύκρος
Γιώργος Κορμανός Α΄ Αγγελιοφόρος
Θανάσης Αλευράς Β΄ Αγγελιοφόρος
Νατάσα Κοτσοβού Γριά
Τον 10μελή Χορό Σπαρτιατισσών Γυναικών, αποτελούν οι ηθοποιοί:
Μένια Αναγνωστοπούλου, Ειρήνη Βουκελάτου, Ελπινίκη Γαβριηλίδου, Χαρά Ζησιμάτου, Λήδα Μανουσάκη, Μαρία Μησσήν, Αρετή Ντάλιου, ‘Αντια Ολυμπίου, Εφη Ρευματά, Πόπη Χριστοδούλου
«Ε Λ Ε Ν Η» του ΕΥΡΙΠΙΔΗ
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Ιστορικό Πλαίσιο:
Η Ελένη γράφτηκε το 412 π.Χ. και παρουσιάστηκε για πρώτη φορά την ίδια εποχή, δηλαδή μόλις είχε τελειώσει η Σικελική εκστρατεία με την πανωλεθρία του αθηναϊκού στόλου. Παράλληλα την ίδια εποχή αναπτύσσεται το σοφιστικό κίνημα που είχε αρχίσει να αμφισβητεί πατροπαράδοτες αξίες και προκαλούσε με την κριτική των εκπροσώπων του κρίση στο δημοκρατικό πολίτευμα και φαινόμενα ασέβειας. Μέσα σε αυτά τα πλαίσια ο Ευριπίδης με την τραγωδία του Ελένη καταδικάζει τον πόλεμο ως πρόξενο όλων των κακών. Το παράλογο του τρωικού πολέμου με πρόσχημα την Ελένη προσπάθησε να τονίσει σ’ όλα τα δράματα, που ήταν εμπνευσμένα από τον τρωικό κύκλο, ο Ευριπίδης. Έτσι στο παράλογο της άποψης ότι για μια γυναίκα μπορεί να εξοντωθεί ένας λαός και ένα κράτος και να σκοτωθούν χιλιάδες Ελλήνων, ο Ευριπίδης θα απαντήσει με το παράλογο του «ειδώλου», δηλαδή ο μύθος που αξιοποιεί λογοτεχνικά δεν είναι η ομηρική του εκδοχή, αλλά αυτή που δημιούργησε ο Λυρικός ποιητής Στησίχορος.
Ο Μύθος:
Στην τραγωδία του Ευριπίδη, η Ελένη βρίσκεται από χρόνια στην Αίγυπτο, στο παλάτι του Πρωτέα, μετά το θάνατο του οποίου ο διάδοχος και γιος του Θεοκλύμενος, παρά την άρνησή της, επιμένει να την παντρευτεί.
Στον Πρόλογο, η Ελένη, που έχει προσφύγει ικέτιδα στο μνήμα του Πρωτέα, παρουσιάζεται στους θεατές για να εξηγήσει το λόγο της παρουσίας στην Αίγυπτο και της καταφυγής της στον τάφο του Πρωτέα. Η ίδια εξιστορεί την καταγωγή της λέγοντας ότι είναι κόρη του Τυνδάρεω και της Λήδας, χωρίς όμως να αποκλείει και την περίπτωση να είναι κόρη του Δία, ο οποίος φημολογείται ότι πλησίασε ερωτικά τη μητέρα της υπό τη μορφή κύκνου. Οι συμφορές της λοιπόν αρχίζουν από τη νίκη της Αφροδίτης κατά την κρίση περί κάλλους, όταν η θεά για να εξασφαλίσει την εκλογή της από τον Πάρη, του είχε υποσχεθεί ως ανταμοιβή το γάμο του με την Ελένη. Η Ήρα, όμως, οργισμένη για την ήττα της, δημιουργεί ένα ομοίωμα από σύννεφο, το οποίο θα πάρει μαζί του ο Πάρις νομίζοντας ότι απάγει την Ελένη. Την πραγματική Ελένη, με τη βοήθεια του Ερμή, την έστειλε ο Δίας στην Αίγυπτο, για να ζήσει στο παλάτι του Πρωτέα, περιμένοντας τον άνδρα της Μενέλαο να επιστρέψει από τον πόλεμο.
Υπόθεση:
Η τραγωδία αρχίζει με την Ελένη ικέτιδα στο μνήμα του Πρωτέα να εξιστορεί τα δεινά της και να προσπαθεί να αποφύγει το Θεοκλύμενο που την πιέζει να τον παντρευτεί. Εκεί την συναντά ο Τεύκρος, αδελφός του Αίαντα του Τελαμώνιου, ο οποίος στο ταξίδι για την Κύπρο περνά από την Αίγυπτο για να πάρει χρησμό από τη κόρη του Πρωτέα, Θεονόη που είχε προφητικές ικανότητες. Ο Τεύκρος λοιπόν δίνει πληροφορίες στην Ελένη σχετικά με την οικογένειά της και το Μενέλαο. Της λέει μάλιστα ότι πληθαίνουν οι φήμες πως ο άνδρας έχει πεθάνει, έτσι εξανεμίζεται και η τελευταία ελπίδα της για να επιστρέψει ζωντανή με το Μενέλαο στην Σπάρτη. Η ηρωίδα με τις Σπαρτιάτισσες γυναίκες που αποτελούν το Χορό θρηνεί για την τύχη της. Σ’ αυτό το σημείο εμφανίζεται ρακένδυτος και ναυαγός ο Μενέλαος, ο οποίος διεκτραγωδεί τη συμφορά του μετά την άλωση της Τροίας. Αφού απαριθμεί τα δεινά του, που είναι ταυτόχρονα δεινά αιώνια που προκαλεί ο πόλεμος, αποκαλύπτει ότι τη γυναίκα του την έκρυψε στο βάθος μια σπηλιάς μαζί με άλλους ναυαγούς. Μη γνωρίζοντας πού βρίσκεται, πλησιάζει το παλάτι ζητώντας τρόφιμα και βοήθεια. Η γριά θυρωρός που τον υποδέχεται τον προτρέπει να φύγει το γρηγορότερο, καθώς ο Θεοκλύμενος έχει βγάλει εντολή ότι θα σκοτώνεται όποιος Έλληνας φτάνει τη χώρα του και του εξηγεί ότι μισεί τους Έλληνες εξαιτίας της Ελένης. Φυσικά εκείνος ταράζεται στο άκουσμα του ονόματος της Ελένης και προβληματίζεται για την σχέση αυτής της γυναίκας που είναι στην Αίγυπτο και της «δικής» του που είναι κρυμμένη στην σπηλιά. Οι γυναίκες του Χορού αναγγέλλουν χαρμόσυνα ότι ο Μενέλαος ζει και ότι μάλιστα βρίσκεται ναυαγός στις όχθες του Νείλου. Στη συνέχεια έχουμε την πρώτη συνάντηση του ζευγαριού, όπου η Ελένη τρομάζει στην παρουσία του «άγνωστου» άνδρα και σπεύδει να κρυφτεί στο μνήμα του Πρωτέα.
Ο Μενέλαος διαπιστώνει την ομοιότητα αυτής της γυναίκας με της Ελένης στην σπηλιά και σαστίζει. Η στιχομυθία που ακολουθεί θα οδηγήσει στην αναγνώριση του Μενέλαου από την Ελένη, η οποία προσπαθεί να τον πείσει ότι αυτή είναι η πραγματική του γυναίκα και ότι αυτό μαζί του έχει απλώς το είδωλο που δημιούργησε η Ήρα. Η δυσπιστία του Μενέλαου διαλύεται όταν ένας πιστός του σύντροφος και φύλακας της Ελένης στη σπηλιά, έρχεται να αναγγείλει την εξαφάνιση της γυναίκας που είχαν εντολή να φυλάνε.
Χάθηκε στον ουρανό οικτίροντας Έλληνες και Τρώες που πολεμούσαν τόσα χρόνια για κάτι το άϋλο, «για ένα πουκάμισο αδειανό, για μια Ελένη». Έτσι έχουμε την αναγνώριση της Ελένης από το Μενέλαο. Οι δύο σύζυγοι εκφράζουν τη χαρά και την ανακούφιση τους για τη συνάντησή τους. Η Ελένη εξηγεί στη συνέχεια ότι ο μόνος τρόπος για φύγουν ζωντανοί από την Αίγυπτο είναι να παρακαλέσουν τη Θεονόη να κρατήσει μυστικό τον ερχομό του Μενέλαο, γιατί διαφορετικά κινδυνεύει από το Θεοκλύμενο. Αφού εξασφαλίσουν τη σιωπή της Θεονόης καταστρώνουν το σχέδιο της διαφυγής τους. Η Ελένη ζητεί από το Θεοκλύμενο να της παράσχει ένα καράβι για να ανοιχτεί στο πέλαγος, ώστε να αποδώσει, ως όφειλε βάσει των εθίμων, τις νεκρικές τιμές στο νεκρό της άνδρα. Έτσι καταφέρνουν να δραπετεύσουν οι δύο σύζυγοι. Όταν βέβαια το μαθαίνει ο Θεοκλύμενος είναι έτοιμος να σκοτώσει τη Θεονόη, εμφανίζονται όμως οι Διόσκουροι, οι αδελφοί της Ελένης, και ως «από μηχανής θεός» τον μεταπείθουν και το δράμα κλείνει ειρηνικά.
Για φωτογραφίες & δελτία τύπου:
Περισσότερες λεπτομέρειες για το γύρισμα του διαφημιστικού και την παράσταση μπορείτε να βρείτε στο τελευταίο τεύχος του περιοδικού "Car&Truck" που κυκλοφορεί στα περίπτερα ή στην ιστοσελίδα
Ο Θοδωρής Αθερίδης και ο θίασός του θα βρίσκονται στον Πειραιά στις 7 και 8 Ιουλίου 2008 για να παρουσιάσουν στο πειραϊκό κοινό αυτήν την παράσταση.